Η υποκατάσταση της κοινωνικότητας μέσω εικονικών αναπαραστάσεων οι οποίες προσφέρουν την ψευδαισθησιακή εντύπωση της επικοινωνίας, δημιουργεί έναν αυτόνομο κόσμο ου τόπου. Παράλληλο σύμπαν που δημιουργεί τον υβριδικό τύπο ανθρώπου ο οποίος ειν’ πρόγονος του homo electronicus, του ανθρώπου ρομπότ, ο οποίος γινόμενος άβουλος να πράξει στον πραγματικό κόσμο, να σχετισθεί με έναν τρόπο λυσιτελή και δυναμικό, κρυμμένος πίσω από το κέλυφος της «ασφάλειας», μετατρέπεται στον άνθρωπο μηχανή, ο οποίος έχει μόνο επιθυμία και όχι βούληση (βλ.Rollo May), όντας ένα καθοδηγούμενο, ανελεύθερο νήπιο, το οποίο, όντας ενήλικος που παραμένει παιδί, καταλήγει άνθρωπος ρομπότ.
Πόσο βοηθάει η σύγχρονη κοινωνική μας δόμηση στο να μην καταλήξει ο σύγχρονος άνθρωπος ρομπότ; Σε ποιο βαθμό η νοηματοδότηση της ζωής ταυτίζεται με την ατελεύτητη επιδίωξη επαγγελματικών στόχων, καθιστώντας το πρόσωπο αφέντη και δούλο του εαυτού του συγχρόνως;
Όπως η πεταλούδα σαπίζει μέσα στο κέλυφός της αν δεν βγει εγκαίρως απ’ αυτό, έτσι κι ο άνθρωπος, αν δεν απελευθερωθεί – πρωτίστως συναισθηματικά- από καθηλώσεις οιδιποδιακές, δεν μπορεί παρά να σαπίσει ψυχικώς. Ο μύθος των Δαναΐδων μάς διδάσκει ότι η γυναίκα η οποία αρνείται τη θηλυκότητα και τη μητρότητά της, είναι καταδικασμένη να σέρνει στον Άδη το τρύπιο πιθάρι, ματαιοπονώντας αενάως.
Μήτε η πνευματική δημιουργία, μήτε η καριέρα, μπορούν να ολοκληρώσουν ψυχικώς τον άνθρωπο. Απεναντίας, η υπερεπένδυση σε αυτούς τους τομείς, δημιουργούν τον νευρωτικό εκείνο τύπου ανθρώπου, ο οποίος όντας εγωκεντρικός και στο έπακρο νάρκισσος αισθάνεται αυτάρκης, έχοντας αποδεχτεί υποσυνείδητα τη μιζέρια του ως κανονικότητα.
Η απροθυμία σύναψης στενών διαπροσωπικών σχέσεων είναι σημείο των καιρών και από κάτω της υφέρπει η ψευδαισθησιακή αυτάρκεια, η οποία υποβοηθούμενη από την εικονική και άρα ψεύτικη αλληλεπίδραση, οδηγεί αναπόδραστα στην εντροπία. Στην κατάσταση εκείνη δηλαδή όπου το βίωμα καθίσταται ψευδές, κι όλη η δόμηση της κοινωνικότητας ανεδαφική μα και ταυτόχρονα «ασφαλής» , αφού δε μετέχει σ’ αυτήν ο άνθρωπος ως ολότητα κι επομένως βαθαίνει την ελλειμματικότητά του.
Το νευρωτικό άτομο, όπως ορθότατα έλεγε ο μεγάλος ψυχαναλυτής και δάσκαλος Otto Rank: αρνείται το δάνειο της ζωής, φοβούμενος το χρέος του θανάτου. Κι άρα προεξοφλεί τον εν ζωή θάνατό του.
Οι ηλεκτρονικές έξεις δεν είναι παρά προσομοιωτικές διαδικασίες, κι όσο περισσότερο βυθίζεται η ανθρωπότητα εντός του, τόσο βαθαίνει η διαπροσωπική απομόνωση κι αποξένωση· αφού το ατομικιστικό μοντέλο βίου κατισχύει, με αποτέλεσμα να φτάνουμε στην κοινωνία των άσχετων, όπου ο άλλος λαμβάνεται ως εν δυνάμει απειλή για το «εγώ», στο βαθμό που ζητάει την τριβή και την όσμωση.
Η ανθρώπινη κοινωνία πορεύεται προς τα πίσω, μέχρι να φτάσει στην ακοινωνική ζωή της ιδιωτείας των σπηλαίων— μόνο που αντί για δαυλό ή ξερά χόρτα αναμμένα με τσακμακόπετρες, λάμπει στο βαθύ σκοτάδι της ανθρωπότητας μια ραδιενεργή οθόνη…
*εντροπία: η τάση προς αταξία, αποσύνθεση και αποδιοργάνωση, η ροπή προς την εξάντληση της ενέργειας, την παύση της ζωής
Κωνσταντίνος Ν. Μακρής
Ψυχολόγος- Συνθετικός Ψυχοθεραπευτής
Λογοτέχνης
Κύπρος 2021
