Διαμόρφωση αμοιβαίας σχέσης αγάπης μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητών και ο ρόλος του εκπαιδευτικού
Είναι φορές που πάλευες
μ’ αριθμούς, με σύμβολα,
κανόνες κι εξαιρέσεις.
Όλα να τα μπάσεις σ’ ένα μυαλό
που η ψυχή του γι’ άλλα διψούσε.
Μάταια…
Σαν το κατάλαβες τ’ άλλαξες όλα.
Μόνο μ’ αγάπη.
Κι επάνω στον έλεγχο…
Άριστα!
Ως εισαγωγή στο θέμα «Διαμόρφωση αμοιβαίας σχέσης αγάπης μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητών και ο ρόλος του εκπαιδευτικού» επέλεξα το ποίημα «Μόνο αγάπη», που περιλαμβάνεται στην ποιητική μου συλλογή «Των στίχων πανσπερμία». Είναι εμπνευσμένο από την πολύχρονη υπηρεσία μου στο λειτούργημα του δασκάλου. Κι επιμένω στη λέξη λειτούργημα, γιατί είμαι ακόμα ίσως από τους λίγους ρομαντικούς που θεωρώ πως ο δάσκαλος υπηρετώντας την παιδεία προσφέρει στην κοινωνία και στην πολιτεία και μπορεί να επηρεάσει ακόμα θετικά τους μαθητές του, έστω και αν το κύρος ή ο πνευματικός του ρόλος δοκιμάζεται και υποβαθμίζεται στις μέρες μας.
Για να πετύχει, λοιπόν, ο εκπαιδευτικός σε αυτό το λειτούργημα χρειάζεται να δημιουργήσει σχέση αγάπης, σε πνευματικό επίπεδο, με τους μαθητές του. Αυτό θα συμβεί αν από τη δική του μεριά η επικοινωνία μαζί τους βασίζεται στην κατανόηση των αναγκών, στον σεβασμό της ιδιαιτερότητας, στη γενναιοδωρία και στην αφειδώλευτη και πολυεπίπεδη στήριξή τους. Έτσι, θα κερδίσει την εκτίμησή τους, ανεξαρτήτως ηλικίας, ώστε η σχέση αγάπης να καταστεί αμοιβαία και να τεθούν οι βάσεις για επίτευξη των στόχων της παρεχόμενης εκπαίδευσης, όπως αυτοί εκφράζονται στα εκάστοτε Αναλυτικά Προγράμματα. Η θέση αυτή τεκμηριώνεται τόσο εμπειρικά όσο και ερευνητικά, μέσα από τη βιβλιογραφία (Αναγνωστόπουλος, 2005).
Η αγάπη, εξάλλου, αποτελεί το υπέρτατο μήνυμα του χριστιανισμού, με την κορυφαία εντολή του Χριστού: «Ἀγαπᾶτε ἀλλήλους» (Ἰω. ιγ’, 34) και τον Ύμνο της Αγάπης, όπου τονίζεται χαρακτηριστικά πως η αγάπη «πάντα στέγει, πάντα ἐλπίζει, πάντα ὑπομένει (A΄Κορ. ιγ΄,7). Στο πλαίσιο αυτό ο εκπαιδευτικός οφείλει να επιφέρει ενδόμυχα αλλαγές και ανατροπές, ώστε να ζει, να αγαπά και να μαθαίνει και αυτά να καθορίζουν τη σχέση του με τους μαθητές του (Μπουσκάλια, 1988).
Συνάμα, απαιτείται ανάλογη διαμόρφωση του ρόλου του. Δε θα πρέπει να λειτουργεί ως στείρα πηγή γνώσεων αλλά ως αληθινή προσωπικότητα, με ήθος, αρχές, αξίες, που να καθοδηγεί μέσα από κατάλληλα παραδείγματα και να διακρίνεται από αρετές, όπως μεγαλοψυχία, υπομονή και προσφορά. Οφείλει να διαμορφώνει ένα υγιές και κατάλληλο περιβάλλον στην τάξη, στο οποίο θα επικρατεί αμοιβαίος σεβασμός, δημοκρατία, διάλογος και υιοθέτηση αποδεκτών συμπεριφορών, ώστε να ανταποκρίνονται οι μαθητές αποτελεσματικότερα στη διεργασία διδασκαλίας μάθησης, στην κατάκτηση μεταγνωστικών δεξιοτήτων και στην επίτευξη της ολόπλευρης ανάπτυξής τους σε όλους τους τομείς: γνωσιολογικό, συναισθηματικό και ψυχοκινητικό. Βέβαια, δεν υποστηρίζω πως είναι όλα εύκολα και εφικτά στον ίδιο βαθμό από όλους τους εκπαιδευτικούς και για όλους τους μαθητές, μα αξίζει τον κόπο πάντοτε η προσπάθεια.
Τελικά, το ζητούμενο για τον εκπαιδευτικό μέσα από την αμοιβαία σχέση αγάπης με τους μαθητές και τον ρόλο του είναι να τους εμπνέει. Κατά τον συγγραφέα William Arthur Ward, ο μέτριος δάσκαλος μιλάει, ο καλός εξηγεί, ο εξαίρετος δείχνει, μα ο μεγάλος εμπνέει. Ολοκληρώνω το άρθρο παραθέτοντας ένα ποίημα χαϊκού για την αγάπη, που περιλαμβάνεται στην υπό έκδοση ποιητική μου συλλογή «ΑΝΘΡΩΠΟΣ – Στοχασμοί και Αποχρώσεις – 180 Χαϊκού»: «Μετράς οφειλές / που χρωστάς να πληρώσεις / μ’ αγάπης χρέος».
Βιβλιογραφία:
1. Αναγνωστόπουλου, Μ. (2005). Οι διαπροσωπικές σχέσεις εκπαιδευτικών και μαθητών στη σχολική τάξη – θεωρητική αναλυτική και εμπειρική προσέγγιση: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
2. Μπουσκάλια, Λ. (1988). Να ζεις ν’ αγαπάς και να μαθαίνεις: Γλάρος.
Ελευθέριος Πλουτάρχου
Εκπαιδευτικός
Συγγραφέας – Ποιητής
