Ο όρος «Εθελοντισμός» αναφέρεται γενικά στην ηθελημένη πράξη για κάποιο κοινωφελή σκοπό χωρίς υλικό ή άλλο αντάλλαγμα. Ως εκ τούτου, εθελοντής είναι ο πολίτης που προσφέρει ανιδιοτελώς χρόνο ή γνώση για χρήσιμες δράσεις προς όφελος άλλων, χωρίς να περιμένει αντάλλαγμα. Ετυμολογικά προέρχεται από το ρήμα «εθέλω», που σημαίνει θέλω πολύ. Σύμφωνα με την Ελληνική Ομοσπονδία Μη Κυβερνητικών Οργανισμών, «Εθελοντισμός είναι η πρόθυμη δέσμευση ενός ατόμου να εργαστεί χωρίς αμοιβή για ένα καθορισμένο ή αόριστο χρονικό διάστημα για το γενικό καλό της κοινωνίας», στο οποίο αποβλέπουν όλοι οι οργανισμοί μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
Ο Εθελοντισμός δεν είναι απλώς ένας όρος, είναι μια πολυμορφική διαδικασία και στάση ζωής, καθώς επιδρά εποικοδομητικά στο κοινωνικό στερέωμα, αφορά όλους, ανεξαρτήτως κοινωνικών και οικονομικών διακρίσεων, προάγει την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στην προάσπιση θεμελιωδών δικαιωμάτων και ενδυναμώνει την κοινωνική αλληλεγγύη και συνοχή. Ο Εθελοντισμός είναι δείκτης πολιτισμού και το μέσο βελτίωσης της ποιότητας ζωής μιας κοινωνίας. Εθελοντισμός και Πολιτισμός είναι έννοιες αλληλένδετες και συμπληρωματικές, όπου αξίες της ανθρώπινης ύπαρξη όπως η τέχνη, η παιδεία και ο αθλητισμός προωθούνται κυρίως από οργανωμένες ομαδικές ή ατομικές εθελοντικές προσπάθειες και εκφράζουν την δημιουργική πλευρά του ανθρώπου. Ο Εθελοντισμός παράγει Πολιτισμό.
Σήμερα, έχουμε μια αλλαγή και μεταστροφή του Πολιτισμού, που σχετίζεται με τις κοινωνικές αλλαγές, κυρίως από την επέκταση της διαδικτυακής επικοινωνίας και της ευρείας χρήσης νέων εικόνων και συμβόλων, που ευρέως χρησιμοποιούνται στη μετάδοση της πληροφορίας. Μοιάζει να αναπτύσσεται πάνω από την κοινωνικοοικονομική κρίση και τις πράξεις βίας, μια δυναμική εξισορρόπησης του ανθρώπου μέσω του πνεύματος του πολιτισμού, η αξία του οποίου πάντα υπερβαίνει όσα ο άνθρωπος γνωρίζει και μετρά με γνώμονα την τιμή τους. Ο Εθελοντισμός είναι ο μόνος που έχει την ανάλογη δυναμική για να στηρίξει αυτή την μεταστροφή του Πολιτισμού, σε υγιή παράγοντα πρόσβασης όλων των ανθρώπων και στη δημιουργία νέων αξιών, όπως είναι η αμοιβαιότητα, η κοινωνική αλληλεγγύη, το κοινωνικό όφελος και γενικότερα η ενίσχυση της συλλογικής συνείδησης. Κανένα κράτος δεν έχει τη δυνατότητα διαχείρισης που απαιτείται για αυτήν τη δυναμική συνένωσης, που αναδύεται ως λύση στο πρόβλημα διάσπασης που άρχισε με τον οικονομικό παράγοντα.
Συμπέρασμα: Τη δεδομένη στιγμή της εσωστρέφειας και διάλυσης των κοινωνικών ιστών της ελληνικής κοινωνίας, είναι ευθύνη όλων, και κυρίως των φορέων του πολιτισμού, ο εθελοντισμός να απαλλαχθεί από την σύνδεσή του με την απλήρωτη εργασία και να αναχθεί σε αναγκαία στάση ζωής, ώστε να μπορέσουμε σε συλλογικό επίπεδο να ενισχύσουμε την ύπαρξη, την παράδοση και την ιστορία μας ως λαός που παρήγαγε τον πολιτισμό και τη Δημοκρατία, που ως βασική της αρχή έχει την ενεργή συμμετοχή του πολίτη στα κοινά. Επίσης σε ατομικό επίπεδο, να γίνει αντιληπτό στον καθένα η αξία της συναναστροφής, της επαφής και της ανταλλαγής με τον άλλον στην οικοδόμηση της προσωπικής μας ταυτότητας.
Στο σημείο αυτό να ευχηθώ ο ΣΠΕΚ μέσα από το όραμα, τη διαδρομή, τους στόχους, τις δράσεις και τα έργα του να συνεχίσει να ενθουσιάζει τους συνανθρώπους μας, να διατηρεί αναμμένη τη φλόγα της συμμετοχής και της ατομικής προσφοράς, ώστε όλοι μαζί ως σύνολο να παράγουμε πολιτισμό και να προσφέρουμε στο κοινωνικό σύνολο του απανταχού Ελληνισμού. Οι πόρτες του ΣΠΕΚ είναι ανοιχτές και σας θέλουμε μαζί μας!
Ας μοιραστούμε μαζί τη χαρά της δημιουργίας και της συλλογικής προσφοράς! Ας βάλουμε την “ποίηση” στην καθημερινότητα, αυτό το μέσο, κανάλι πολιτισμού που έχει τη δύναμη να ανυψώνει τη ζωή μας. Διότι, ένα ποίημα δεν τελειώνει ποτέ, όπως έλεγε ο Πωλ Βαλερύ, Γάλλος ποιητής (1871-1945). Το σπουδαιότερο για κάθε μεγάλο λογοτέχνη, ποιητή είναι η αθανασία της τέχνης τους, διότι μέσα από το έργο του, το οποίο ταξιδεύει ανά τους αιώνες, διαβάζεται, αναλύεται, γίνεται αντικείμενο, μελέτης, διερεύνησης, έμπνευσης και αφορμή για νέες προεκτάσεις και έργα των μελλοντικών γενεών, ο δημιουργό ως πνεύμα και ιδέα δεν πεθαίνει ποτέ.
“Τοις μεν γαρ παιδαρίοισιν έστι διδάσκαλος όστις φράζει, τοίσιν δ᾽ ηβώσι ποιηταί.” (Τα παιδιά τα εκπαιδεύουν οι δάσκαλοι και τους ενηλίκους οι ποιητές.)
Αριστοφάνης, 445-386 π.Χ., Αρχαίος Έλληνας κωμωδιογράφος (Βάτραχοι)
“Όπου και αν με πήγαν οι θεωρίες μου, βρήκα ότι ένας ποιητής ήδη είχε πάει εκεί.”
Ζίγκμουντ Φρόυντ, 1856-1939, Αυστριακός ψυχίατρος
“Η Ποίηση δεν είναι η απελευθέρωση των αισθημάτων, αλλά η δραπέτευση από τα αισθήματα. Δεν είναι η έκφραση της προσωπικότητας αλλά η δραπέτευση από την προσωπικότητα. Αλλά θα πρέπει κανείς να έχει αισθήματα και προσωπικότητα για να θέλει να δραπετεύσει από αυτά.
Τ.S. Eliot, 1888-1965, Βρετανός ποιητής, Νόμπελ 1948
*
Σίσσυ Σιγιουλτζή-Ρουκά
Πρόεδρος Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου
Θεσσαλονίκη, 2020
