«Η παιδεία, καθάπερ ευδαίμων χώρα, πάντα τ’ αγαθά φέρει.» (Σωκράτης)
Ως εκπαιδευτικός, καλούμαι από την πολιτεία να μορφώσω και να διαπαιδαγωγήσω τους νέους ανθρώπους που με την ένταξή τους στην κοινωνία θα έχουν τα γνωσιολογικά και ηθικοπνευματικά εφόδια ώστε να λειτουργούν ως αυτόνομοι ενεργοί πολίτες. Στη σύγχρονη εποχή όμως, παρατηρούνται συνεχείς και ραγδαίες αλλαγές σε όλους τους τομείς – κοινωνικό, οικονομικό, επιστημονικό/τεχνολογικό, πολιτικό/διεθνιστικό, πνευματικό, ηθικό-. Ταυτόχρονα, οι συνεχείς αλλαγές επιφέρουν αρνητικές επιδράσεις στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου. Πολύ σημαντικός λοιπόν, ο ρόλος του εκπαιδευτικού, όχι μόνο στη διαπαιδαγώγηση του νέου αλλά και στη θωράκισή του απέναντι στις νέες προκλήσεις.
Ποιος είναι λοιπόν ο ρόλος του εκπαιδευτικού στη διάπλαση και διαμόρφωση ενάρετων νέων πολιτών, ικανών να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα, κριτικά σκεπτόμενων ώστε να αντιστέκονται στα άλογα μηνύματα των καιρών; Θα έλεγα πως ο εκπαιδευτικός αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της Παιδείας. Εάν η σχέση εκπαιδευτικού – μαθητή είναι εποικοδομητική, τότε αναπτύσσονται γέφυρες επικοινωνίας που επιτρέπουν τη θετική αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο καθώς και τη δημιουργική αφομοίωση της νέας γνώσης. Η διαδικασία της μάθησης διευκολύνεται εάν ο εκπαιδευτικός είναι ειλικρινής, αληθινός, ευαίσθητος. Εάν με λίγα λόγια είναι ανθρώπινος κι αντιμετωπίζει το επάγγελμά του ως λειτούργημα.
Ένας σωστός εκπαιδευτικός αξιοποιεί στη διδασκαλία τη σωκρατική διαλεκτική μέθοδο. Μέσω αυτής, ο εκπαιδευτικός οδηγεί σταδιακά τον μαθητή στην αναζήτηση της γνώσης. Ένας εποικοδομητικός διάλογος είναι αυτός στον οποίο με κατάλληλα ερωτήματα και επιχειρήματα από την πλευρά του εκπαιδευτικού, ο μαθητής αρχίζει να αναρωτιέται, να αμφισβητεί και εν τέλει να ανακαλύπτει τη γνώση. Είναι αποδεδειγμένο πως η μέθοδος του φιλοσόφου Σωκράτη καλλιεργεί στον μαθητή την κριτική σκέψη και την αγάπη για τη μάθηση.
Μιλώντας λοιπόν για έναν αποτελεσματικό εκπαιδευτικό, καταλήγουμε στο ότι πάνω απ’ όλα οφείλει να είναι άνθρωπος. Οφείλει να θέτει στην πιο υψηλή κλίμακα αξιών την αγάπη για το επάγγελμά του και τον μαθητή του, την αρετή, την κατανόηση, τον σεβασμό, το ήθος. Αρετές και αξίες απαραίτητες στη σύγχρονη εποχή. Πέρα από τη γνωσιολογική κατάρτιση, ο εκπαιδευτικός πρέπει να εμφορείται από ανθρωπιστικές αξίες και ιδανικά ώστε να αποτελεί πρότυπο για τους μαθητές του και να μπορεί να πραγματώσει τη φιλοσοφία των Νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων που επικεντρώνεται στην ολόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών. Ακούραστος, αληθινός, ειλικρινής, ενάρετος, δημιουργικός, φιλικός κι ενθουσιώδης είναι ο εκπαιδευτικός που χρειάζονται οι μαθητές μας ώστε να αγαπήσουν τη μάθηση, να θέτουν εσαεί υψηλούς στόχους και να εργάζονται για την κατάκτησή τους, να αποκτήσουν δεξιότητες απαραίτητες για την ένταξή τους στην κοινωνία του 21ου αιώνα, να γίνουν με λίγα λόγια αυτόνομοι, ανεξάρτητοι κι ολοκληρωμένοι πολίτες.
Ζούμε σε μια δύσκολη εποχή. Σε μια εποχή όπου αξίες και ιδανικά είναι υπό αμφισβήτηση, τα τεχνολογικά κι επιστημονικά επιτεύγματα παρά τη θετική τους επίδραση στον τρόπο ζωής του σύγχρονου ανθρώπου, οδηγούν πολλές φορές στην υποδούλωση, οι άνθρωποι απομακρύνονται και οι σχέσεις τους αλλοιώνονται. Οφείλουμε λοιπόν, ως εκπαιδευτικοί, να φροντίζουμε για τον άνθρωπο, για τις νέες ψυχές που αποτελούν το μέλλον του σύχρονου μεταβαλλόμενου κόσμου μας. Οφείλουμε κατά πώς λέει ο Νίκος Καζαντζάκης – «εγώ, έχω μονάχος μου χρέος να σώσω τη γης. Αν δεν σωθεί, εγώ φταίω» – να διαπλάσουμε όμορφες ψυχές για να σώσουμε τον κόσμο μας, να συμβάλουμε στην αναδόμηση ενός κόσμου που θα διαπνέεται από αρχές, αξίες, ιδανικά. Δύσκολος ο ρόλος μας, μα ταυτόχρονα όμορφος και δημιουργικός.
Πόπη Μπίσσα
εκπαιδευτικός – φιλόλογος, ποιήτρια
