Κριτικές Προσεγγίσεις

Κριτική Παρουσίαση του μυθιστορήματος «Ο Αμφορέας του Ονείρου» του Κώστα Γεωργιάδη από τον Ανδρέα Νεοφυτίδη

Το μυθιστόρημα του Κώστα Γεωργιάδη «Ο Αμφορέας του Ονείρου» (Εκδόσεις Αρχύτας, Αθήνα 2020) είναι ένα μυθιστόρημα κατ’ εξοχήν προϊόν μιας καλπάζουσας φαντασίας η οποία οδηγεί τη γραφή στο να απογειωθεί από την περιρρέουσα πραγματικότητα και τα συμφραζόμενά της για να «προσγειωθεί» στη σφαίρα του παραμυθιού κουβαλώντας όμως, επιλεκτικά, κάποια στοιχεία των σημερινών παγκοσμιοποιημένων, πολυπολιτισμικών πρακτικών και φαντασιώσεων.

Η γραφή ενσωματώνει στη φαντασιακή της ανάπτυξη πολλά ρεαλιστικά στοιχεία (η καταστροφή των Δίδυμων Πύργων της Νέας Υόρκης, λόγου χάρη) έτσι που σε αρκετές περιπτώσεις επιτυγχάνεται αυτό που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ως «πολυπολιτισμικό ρεαλισμό» ή «κοσμοπολιτικό ρεαλισμό», κατ’ αντιπαράθεση προς τον «σοσιαλιστικό ρεαλισμό» κάποιας, όχι πολύ μακρινής, εποχής.

Ο κεντρικός ήρωας του μυθιστορήματος Ορέστης Πλούμας είναι ένας πολυπράγμων «πολίτης του κόσμου», ένας κοσμοπολίτης, διά κληρονομίας πλούσιος , πανέξυπνος και ικανότατος μέσω των ατομικών του προσπαθειών (λαμπρές σπουδές στα καλύτερα πανεπιστήμια της Αγγλίας, πανεπιστημιακός καθηγητής κλπ), δοσμένος στον έρωτα, ένας ήρωας του έρωτος, αλλά και στη ζωή, προπαντός στη ζωή η οποία, εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις (απώλεια των γονέων και τραγικός χαμός του δίδυμου αδελφού στους δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκη – ο όρος δίδυμος τονίζει, σημασιολογικά, την αφήγηση δίνοντάς της συμβολική χροιά), του στάθηκε εν πολλοίς ευνοϊκή και ανθόσπαρτη, ένας ήρωας της ζωής, πάντα στα μέτρα του εννοείται, αλλά και εμπνευστής της, για τον οποίο το μέλλον μετράει πάντα μέσα από την αισιόδοξη ενατένισή του. Πίστη στη ζωή, πίστη στον Άνθρωπο και τις ικανότητές του, πίστη στον έρωτα, πίστη στο μέλλον και στον Ανθρωπισμό, αυτή είναι η κεντρική ιδέα, ο συνεκτικός ιστός που διαπερνά το μυθιστόρημα του Κώστα Γεωργιάδη. Η αναφορά στις ρίζες της οικογένειας των Πλούμηδων, εκπέμπει νοσταλγία και το παρελθόν μετατρέπεται κατά κάποιο τρόπο σε αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης ζωής, τονίζοντας την αιώνια αλήθεια ότι το παρελθόν, αν και «χαμένο», αν και γεγονός ή άθροισμα γεγονότων που παρήλθαν, ευλογεί αποτελεσματικά το παρόν αλλά και το μέλλον…

Η γραφή του Γεωργιάδη, σαφώς πιο επεξεργασμένη από εκείνη του προηγούμενου μυθιστορήματός του με τίτλο «Το Κόκκινο που δεν ξεθώριασε» (Λεμεσός, 2009), παραμένει ωστόσο πληθωρική. Ο πληθωρισμός της γλώσσας και η μη οικονομία του λόγου υψώνουν, σε πολλά σημεία της αφήγησης, εμπόδια στην αρχική πρόθεση του συγγραφέα, που αναιρούνται, ωστόσο, από την ειλικρίνεια των νοημάτων, όποια κι αν είναι αυτά. Η ανυπαρξία διφορούμενου λόγου και η αμεσότητα στην πρόσληψη των ιδεών που εκπέμπει το μυθιστόρημα του Γεωργιάδη, το κατατάσσουν στα ρεαλιστικά εκείνα αφηγήματα και μακριά από οποιαδήποτε ύποπτα μεταμοντέρνα στυλ. Ένα, κατά τη γνώμη μας, προτέρημα της γραφής του.

Ο «Αμφορέας του Ονείρου», αποτέλεσμα της πληθωρικής φαντασίας του συγγραφέα του, καταλήγει να γίνει, μέσω της αφήγησης σαν παραμύθι, μία παραμυθία, δηλαδή παρηγοριά και ελπίδα. Η καταληκτική φράση του βιβλίου «Τι ασχήμια θα είχε ο κόσμος χωρίς ερωτευμένους!!!» συμπυκνώνει τα νοήματα του και ανοίγει τις πόρτες του Ανθρωπισμού, μόνο που αυτός απομένει να κατακτηθεί από εμάς.

Ανδρέας Νεοφυτίδης

στιχουργός – ποιητής

Αθήνα, Φεβρουάριος 2021