Κοινωνία

Η Πανδημία του 2020 και οι Προβληματισμοί της Κοινωνίας – Κυριάκος Στυλιανού

kiriakos stilianou

Η ανθρωπότητα διάγει εδώ και αρκετό καιρό μια ομολογουμένως δύσκολη περίοδο, όπου χιλιάδες άνθρωποι ανά την υφήλιο περνούν πραγματικά δύσκολες έως δραματικές στιγμές.

Κλεισμένοι καθώς είμαστε στο κλουβί του εγκλεισμού μας, παρακολουθούμε να εκτυλίσσεται γύρω σε όλα ανεξαιρέτως τα μήκη και πλάτη του κόσμου ένα καινούριο σενάριο τρόμου: η φρενήρης, κατηφορική πορεία του σύγχρονου προτύπου ζωής ανακόπτεται από έναν αδόκητο και αόρατο εχθρό. Ένας σκοτεινός και αδίστακτος ιός απειλεί την ανθρωπότητα με βιολογική εξαφάνιση. Τα μέτρα που λαμβάνονται επ΄ αυτού πολλά, όπως και τα περίτεχνα σενάρια τρόμου περί των πραγματικών κινήτρων που κρύβονται πίσω από τη δημιουργία του. Κάποιοι ωστόσο θυμόσοφοι αναφέρονται επιγραμματικά στην κορύφωση της σήψης που επικρατεί στην εποχή μας, καταφεύγοντας σε αναπόδεικτα, νομοτελειακά συμπεράσματα. Κάποιοι άλλοι, πιο καχύποπτοι ίσως, καταφεύγουν σε θεωρίες συνωμοσίας, υποστηρίζοντας πως ο ιός που μαστίζει την ανθρωπότητα δεν σχετίζεται με άλλες, παρόμοιες πανδημίες που είχαν συμβεί τόσο στο κοντινό όσο και στο μακρινότερο παρελθόν. Ο ιός αυτός διατείνονται, συνυφαίνεται με επινόηση πολιτικοοικονομικών κύκλων ούτως ώστε τα κράτη ανά το παγκόσμιο να επιτύχουν την απαλλαγή τους από ανθρώπους που πρώτιστα εμπίπτουν στα χρονικά πλαίσια της τρίτης ηλικίας. Ουδείς πιστεύω δεν αμφισβητεί πως εδώ πρόκειται περί μιας εξαιρετικά ειδεχθούς και αποτρόπαιας μεθόδου, προκειμένου τα πολιτισμένα τάχατες κράτη να χειριστούν πιο πρακτικά και αποτελεσματικά το δισεπίλυτο πρόβλημα του παγκόσμιου υπερπληθυσμού.

Προσωπικά δεν θα ήθελα ούτε να σταθώ στο συνωμοσιολογικό, τρόπο τινά, κομμάτι της πανδημίας ούτε να ευθυγραμμιστώ με την ενδεχομένως θεολογική τροχιά μιας απλοϊκής, δογματικής νομοτέλειας. Ως εκ τούτου η πανδημία κατά τη γνώμη μου δεν θα πρέπει να ιδωθεί ως απόλυτη κατάφαση της σχέσης αιτίου-αποτελέσματος ούτε να περιοριστεί στο κλειστό, αεροστεγές σύμπαν μιας ωφελιμιστικής οικονομίστικης διαχείρισης.

Στην προκειμένη λοιπόν περίπτωση, αναφερόμαστε κατά τη γνώμη μου, στο τέλος μιας εποχής που εδώ και πολλά χρόνια παλινδρομεί στο τεντωμένο, θνησιγενές σχοινί του ΌΛΑ ή ΤΙΠΟΤΑ και όπου το τέλος του κουμμουνισμού αναδεικνύει το αβαθές πρόσωπο της ανθρώπινης περιπέτειας στη δίνη του άναρχου, αχαλίνωτου καπιταλισμού. Καθώς ο σύγχρονος κατεστημένος ατομικισμός κατάφερε να υπερκεράσει τη βαθύτερη ουσία της ύπαρξης, το καταναλωτικό ζώο που κρύβει ο άνθρωπος μέσα του έχει καταβαραθρώσει διαχρονικές και αναντικατάστατες αξίες. Ο άνθρωπος από πολυδιάστατο ον έχει μετατραπεί σε θύμα μιας εμπορευματοποιημένης, μανιχαϊστικής σκέψης όπου το πρόσωπό του κατακερματίστηκε σε πολλαπλά φυγόκεντρα από την πραγματική του ύπαρξη προσωπεία. Διαπιστώνουμε δυστυχώς πως το κίνημα του διαφωτισμού όπως και οι άλλες λαμπρές εκδηλώσεις του ανθρώπινου πνεύματος έχουν ανατραπεί από την ίδια τους την ουσία. Το πνεύμα της ατομικής ελευθερίας εκτράπηκε σημαντικά από την πορεία του, περιπίπτοντας στο σκότος του εγωισμού και της προσωπικής απομόνωσης. Ο άνθρωπος παραμερίζοντας το αλτρουιστικό, αλληλέγγυο του πρόσωπο, θυσίασε την ανιδιοτελή προσφορά στο βωμό της ιδιοτέλειας και προσωπικής προβολής.

Τις δύσκολες μέρες που περνούμε, οι συνθήκες που με τον άλφα ή βήτα τρόπο μας έχουν επιβληθεί, μας έχουν ήδη ξεπεράσει. Ο ιός, επονομαζόμενος ως Κορονοιός, χτυπά αδιακρίτως το σύνολο των ανθρώπων του πλανήτη μας διαρρηγνύοντας τόσο χωροταξικές όσο χωροχρονικές περιφέρειες. Ο φρενήρης, ιλιγγιώδης ρυθμός της ζωής του σύγχρονου ανθρώπου ξαφνικά ανακόπτεται, αναγγέλλοντας πως τίποτα δεν υπάρχει στον κόσμο πιο φυσιολογικό, παρά από το τέλος του θνητού, βιολογικού κύκλου. Ο ανθρώπινος πόνος ιδωμένος σ΄ όλο το τραγικό μεγαλείο του, διαρρηγνύει τα τείχη της εσωστρέφειας μας και μάς καλεί να αντικρίσουμε τον εαυτό μας υπό ένα ολότελα διαφορετικό πρίσμα: η απώλεια δεν αποτελεί πια προνόμιο του Απομακρυσμένου Άλλου αλλά μια εξ΄ ολοκλήρου ιδιωτική υπόθεση όπου η συλλογική κατάθεση προεξάρχει της όποιας ατομικής παρέκκλισης από το κοινό καλό της ανθρωπότητας. Η ανθρώπινη ενέργεια και δυναμική τίθεται αυτόβουλα στην υπηρεσία του καλού, προκειμένου να κερδηθεί το αιώνιο, απαρασάλευτο στοίχημα που αναδεικνύει το ένστικτο της δημιουργικότητας σε βάρος της ανθρώπινης αυτοκαταστροφικότητας. Η αιώνια πάλη μεταξύ καλού και κακού, αποτελεί το οικουμενικό πια εφαλτήριο στον αγώνα που διεξάγει σύσσωμη η ανθρωπότητα εναντίον του αόρατου εχθρού που μας απειλεί με άμεση, ολοκληρωτική εξόντωση. Οι καιροί απαιτούν από μας την ηρεμία που χρειαζόμαστε, την απαραίτητα δηλαδή νηφαλιότητα και σοφία που μας έχει κληροδοτηθεί μέσω της πορείας μας ως ανθρώπινο είδος στα ιστορικά βάθη των αιώνων προκειμένου να είμαστε εμείς οι τελικοί νικητές αυτής της εξαιρετικά κρίσιμης για όλους δοκιμασίας.

Επικεντρώνοντας την προσοχή μου στη Γηραιά Ήπειρο, η οποία αποτελεί το κέντρο εξάπλωσης του ιού, θα΄ θελα να υπερτονίσω το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι αποτελεί για την ανθρωπότητα εν γένει το υπέρτατο μνημείο διανόησης και ελευθερίας της σκέψης. Πιστεύω πως οι απόγονοι των ανθρώπων εκείνων που με μέσα από αίμα, πόνο και περισυλλογή είχαν κατορθώσει κάποτε να αναδείξουν τη βαρύτατη σημασία της ελεύθερης βούλησης, θα πρέπει τώρα να σπρώξουν με το ιστορικά επίμοχθο παράδειγμα τους και τους υπόλοιπους λαούς του πλανήτη να αντιληφθούν τη δυναμική που μπορεί το ανθρωπιστικό ιδεώδες να αποκτήσει στις ανθρώπινες συνειδήσεις. Κράτη προνοίας και αγαπητικά προσκείμενα προς τις βαθιές και αληθινές πραγματικές του ανθρώπου, ίσως κατορθώσουν να ξεπηδήσουν μέσα από την τέφρα του θανάτου που έχει σκορπίσει στο διάβα του ο επάρατος ιός. Το ερώτημα συνεπώς που προκύπτει στις εξόχως τραγικές στιγμές που περνάμε είναι άκρως βασανιστικό: Εμείς ή εκείνος; Το καλό ή το κακό; Το δεύτερο κιόλας ερώτημα προτρέπει όλους εμάς ανεξαιρέτως τους ανθρώπους του πλανήτη να εκριζώσουμε όσο μπορούμε από μέσα μας τα προσωπικά μας πάθη, τους προσωπικούς μας, θανατηφόρους ιούς.

Κυριάκος Στυλιανού

Αντιπρόεδρος της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου
Εκπαιδευτικός, Συγγραφέας, Ποιητής