Εισαγωγή με ιστορική αναδρομή
Στην Ιστορία της Ανθρωπότητας οι διάφορες κρίσεις (Μεσαιωνικοί και Παγκόσμιοι πόλεμοι, AIDS κ.ά.) αναδιαμόρφωναν την Τέχνη που «αντιδρούσε», ανασυντασσόταν και εκφραζόταν με ένα δικό της τρόπο (Τέχνη Αναγέννησης, Τέχνη Διαφωτισμού, Σουρεαλισμός κ.λπ.). Η Τέχνη μιλούσε με δική της γλώσσα για ύπαρξη, θάνατο, όρια του ανθρώπου κ.ά. με πινελιές και σμίλες στοχασμού (ο «Σκεπτόμενος» του Ροντέν).
Διαπιστώθηκε ιστορικά: καλλιτέχνες συνέχιζαν απτόητοι να δημιουργούν στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και της Ισπανικής γρίπης που θέρισαν πάνω από 50 εκατομμύρια ανθρώπους. Σήμερα π.χ. η γλύπτρια Ράνια Σχορετσανίτη δημιουργεί, όταν ο σεισμός της Ελασσόνας χτυπάει το στούντιο της με θανάσιμα ρίχτερ, η διεθνής γλύπτρια Vassiliki εγκλωβισμένη αναπαράστησε την απαγόρευση της ανθρώπινης εγγύτητας με το έργο «άδειες αγκαλιές», η δε Brigitte Polemis βιώνει την πανδημία, τη θεωρεί ως ευκαιρία και ήδη τελείωσε σειρά από νέα έργα που εκφράζουν την κρίση.
Η Τέχνη – γενικά ο Πολιτισμός – δεν είναι όπως οι άλλοι υλιστικοί τομείς της ζωής και της οικονομίας. Ιστορικά αποδεικνύεται ότι οι δημιουργοί καλλιτέχνες και οι συγγραφείς βρίσκουν τρόπους να διαχειρίζονται δικές τους κρίσιμες/ οριακές καταστάσεις. Μπορεί να στερούνται τα βασικά (μισθό, σύνταξη, κρατική στήριξη), ωστόσο συνεχίζουν πάντα να παίζουν σημαντικό ρόλο τόσο στη δημιουργία αυτήν καθαυτή, όσο και στη γέννηση νέων ιδεών. Έχουν ένα ισχυρό ψυχισμό που τους βοηθά να θεραπεύουν τις πληγές, ν’ αναγεννιούνται δημιουργώντας, ακόμη κι αν οι αντοχές τους φτάνουν στα όρια. Το ίδιο αναμένεται θα συμβεί και τώρα με την πανδημία, όπως θα τεκμηριώσω πιο κάτω.
Παρούσα κατάσταση και Προβλήματα εν μέσω πανδημίας
Οι εκθεσιακοί χώροι ως Αίθουσες Τέχνης υπήρξαν χώροι συγκέντρωσης ανθρώπων με ενδιαφέροντα καλλιτεχνικά και πνευματικά. Η απαγόρευση συνάθροισης ατόμων αναπόφευκτα μετατρέπει τη θέαση μιας έκθεσης σε μια εμπειρία αυτοαναφορική. Σε μεγάλα διαστήματα που (υπο)λειτουργούσαν οι γκαλερί κατά την πανδημία, αρκετοί επισκέπτες (πολίτες, συλλέκτες, κριτικοί κ.ά.) είχαν γενικότερα μειώσει τις επισκέψεις τους και τις εξόδους τους στις απολύτως αναγκαίες. Έτσι οι γκαλερίστες έδρασαν για να βρουν νέους τρόπους επικοινωνίας με το κοινό, τους συλλέκτες, τους καλλιτέχνες.
Διαμορφώθηκε ένα νέο «είδος αμεσότητας». Η επικοινωνιακή πολιτική από αρκετές γκαλερί (π.χ. «Νέα από την γκαλερί τάδε»/ newsletter) έφεραν σε μια κάποια επαφή τους καλλιτέχνες με το κοινό. Αυτό τους στήριξε ψυχολογικά ν’ αντέξουν το σοκ· τους έδωσε ένα κίνητρο να βγουν από την εσωστρέφεια και την απόγνωση. Αλλά αυτό είναι μια αρχή που θέλει συστηματική συνέχεια από τις γκαλερί, το κράτος και ιδρύματα.
Ο κόσμος της Τέχνης – σε όλες τα επίπεδα – επηρεάστηκε απότομα και εκτεταμένα, εξαιτίας της πανδημίας. Σε ό,τι αφορά στις Αίθουσες Τέχνης, όσο παρέμειναν κλειστές η λειτουργία τους τέθηκε σε αμφισβήτηση. Ακόμα και στα διαστήματα που άνοιξαν, τίποτα δεν ήταν το ίδιο. Αρχικά προξενήθηκε πανικός, λόγω της αιφνίδιας παύσης των εκθέσεων και γιατί έκλεισαν όλοι οι χώροι Τέχνης. Η αρχική χαώδης αμηχανία, ώθησε όλους να βρουν διεξοδικές λύσεις. Κανένας δημοσιογράφος, πολιτικός, λοιμωξιολόγος ή ειδικός δεν αντιλήφθηκε το πρόβλημα, ούτε θα μπορούσε να βοηθήσει. Μόνο οι ίδιοι οι καλλιτέχνες σε αγαστή συνεργασία με τους γκαλερίστες, με χρήση νέων μέσων θα μπορούσαν να δράσουν. Βοήθησε η αλληλεγγύη τους και η από κοινού βαθυστόχαστη ανάλυση στο «πώς ν’ ανασυντάξουν τις δυνάμεις τους με ευφυείς, διεξοδικές λύσεις».
Μόλις πριν την πανδημία covid19 ο κόσμος της τέχνης ζούσε μια ταξιδιωτική φρενίτιδα με αρκετούς γκαλερίστες, συλλέκτες και καλλιτέχνες να ταξιδεύουν συνεχώς και να κινούνται σ’ έναν επίπλαστα ταχύτατο ρυθμό για να προωθήσουν τα έργα τους. Αυτό δεν συνέβαινε μέχρι το 2000. Η τάση ήταν το κυνηγητό πελατών και ο αλόγιστος πολλαπλασιασμός των τιμών έργων, ιδίως από νέους ζωγράφους. Αυτοί πόνταραν στη μόδα/ trend – φτάνει ο πελάτης να έλεγε «αφού είναι της μόδας, ας το αγοράσω».
Πιο παλιά ο διάλογος με τους ανθρώπους της τέχνης ήταν διαρκής, με διάλογο, κριτική σκέψη και ανάλυση, με αναζητήσεις σε ανθρώπινους ρυθμούς. Αίφνης η καραντίνα έφερε αδράνεια και χάος. Απ’ την άλλη προκαλεί το σύστημα των εικαστικών για την νεοφανή ευκαιρία ν’ αναστοχαστεί σ’ όλο το φάσμα της τέχνης, «να το φιλοσοφήσει».
Η τεχνολογία λύνει το πρόβλημα στην Τέχνη; Διέξοδοι και Προοπτικές
Η τέχνη είναι ο πυλώνας της ζωής των καλλιτεχνών. Με την πανδημία καλείται για πρώτη φορά να μεταγγίσει τη δύναμή της στο εγκλωβισμένο κοινό το οποίο διερωτάται «Πού βρίσκουν τόση δύναμη οι καλλιτέχνες; Στερούνται όσο λίγοι, κι όμως συνεχίζουν να δημιουργούν; Τί είδους θαύμα είναι αυτό, τέλος πάντων;» Ναι, οι μεγάλες κρίσεις προκαλούν δυσκολίες, κι εντούτοις η τέχνη τούς εμφυσά νέα πνοή για νέες διαδρομές.
Για πρώτη φορά καθίσταται τόσο διαυγής η πραγματική διάσταση της τέχνης. Μένει να αποδειχθεί ότι είναι αναγκαιότητα στη ζωή του μέσου πολίτη και ότι τον ισορροπεί. Ο κόσμος δεν θα αργήσει να προσφύγει στην τέχνη για να διαχειριστεί τα δύσκολα, για να εμπλουτίσει τον γυμνό και απομονωμένο σκηνικό που τον περιβάλλει. Τα έργα τέχνης δεν είναι απλά προϊόντα προς πώληση αλλά «το μαγικό κάτι» που λείπει από τη ζωή του πολίτη, αυτό που καλύπτει μια εσωτερική αισθητική ή ψυχική ανάγκη του.
Η πανδημία, απροσδόκητα, θ’ αναβαθμίσει την ποιότητα της ζωής των ανθρώπων στους χώρους που ζουν τις πιο πολλές ώρες της ημέρας. Η πανδημία έρχεται να τους πείσει ν’ ασχοληθούν και με την τέχνη, που δεν την ‘έβλεπαν’ πριν. Η αισθητική άνοδος θα μεταμορφώσει τον άχαρο εγκλεισμό τους σ’ ευχάριστο και ποιοτικό. Διότι εκτός από τη συνομιλία με τον κοινωνικό περίγυρό τους, θα ανακαλύψουν ότι υπάρχει συνομιλία και με τα έργα τέχνης στον χώρο τους, συνομιλία με τον δημιουργό του κάθε έργου. Ο καλλιτέχνης διαχέει την ενέργεια του στον χώρο και προσφέρει κάτι από την ψυχή του.
Η επόμενη μέρα θα φέρει αναπροσαρμογή του παλιότερου ρυθμού. Θα συσταλούν τα «όρια ταχύτητας», του ξέφρενου ρυθμού που τρέχει στις μέρες μας. Η περισυλλογή, ο εγκλεισμός και τελικά ο αναστοχασμός που επιφέρει ο εγκλεισμός θα πλάσουν μια καινούργια, πιο γόνιμη και δημιουργική συνθήκη. Ο εγκλεισμός, ειδικά των νέων καλλιτεχνών, τους απαλλάσσει απ’ το άγχος να πρέπει να κινούνται παντού. Λιγότερη κίνηση με τα πόδια, περισσότερη με το μυαλό. Νέος ανταγωνισμός για την επιβίωση μα και πρόκληση για μια νίκη ενάντια στον θάνατο, στη φθορά – ζητούμενο της τέχνης.
Νέες τεχνολογίες, εφευρετικότητα και σύγχρονα μέσα εκτόνωσης της καλλιτεχνικής έφεσης και ορμής βοηθούν στο ξεπέρασμα των επιπτώσεων της πανδημίας. Η χώρα και το κοινό, που επηρεάζονται πιο πολύ οικονομικά από το covid19, μπορούν πια να εξοικειώνονται ωφέλιμα με τα τεχνολογικά μέσα κι ας φάνταζαν ακατόρθωτα ως χτες.
Αναμένεται να υπάρξει αναδιοργάνωση των γκαλερί με ορθολογική διαχείριση χρόνου υλικού, σχέσεων με τα σύγχρονα μέσα, με ‘’ορθολογικό μάρκετινγκ / αγοραλογία’’. Οι γκαλερί και τα Μουσεία, με τυπικό πρόγραμμα θα αρχειοθετήσουν το υλικό επιτυχιών τους προγενέστερων (υλικό, φωτογραφίες από εκθέσεις ντόπιες και διεθνείς, κριτικές και διάλογοι με φιλότεχνους, καλλιτέχνες, συλλέκτες)· εξελίσσονται νέα εργαλεία, δημοσίων σχέσεων μέσω τεχνολογίας, ξεχνιέται το φρενήρες στήσιμο εκθέσεων από χώρο σε χώρο. Οι καλλιτέχνες, οι γκαλερί και οι συλλέκτες θα έχουν πια τα μέσα να γνωρίζουν βαθύτερα ο ένας τον άλλο, να εκτιμούν το έργο ως τέτοιο, να συναινούν σε κοινές δράσεις για βαθύτερη επικοινωνία με ζήτηση καλών έργων. Ο «ηλεκτρονικός χρόνος» για ζυμώσεις και εκτιμήσεις, εξ’ ανάγκης υποκαθιστά αυτόν των εκθέσεων.
Οι γκαλερίστες, βέβαια, ως προς το πρακτικό μέρος του επαγγελματισμού τους, θα μεταφέρουν αναπόφευκτα δραστηριότητες τους σε ψηφιακή persona τους, μέσα από viewing rooms, βίντεο κ.ά. Θα διοργανώνουν αναδρομικές ψηφιακές εκθέσεις για να τις (επ)αναδείξουν ή θα ανατρέχουν σε κάποιες άλλες π.χ. με τίτλους «Τα καλύτερα ή βραβευμένα έργα του τάδε ζωγράφου/ γλύπτη/ χαράκτη/ κεραμίστα / φωτογράφου». Έτσι θα διατηρούν εναργές το ενδιαφέρον του κόσμου, μάλιστα θα τον ενδυναμώνουν με βιογραφικά σημειώματα των καλλιτεχνών ή κριτικές έργων τους, ώστε οι υποψήφιοι αγοραστές ή εκτιμητές να επιμορφώνονται και ν’ αγοράζουν όντας ενήμεροι. Εννοείται ότι πάντα οι γκαλερίστες θα διοργανώνουν σε άλλη κλίματα εκθέσεις σε φυσικό χώρο.
Αναμένεται ν’ αναπτυχθεί συστηματικά η μέθοδος προβολής και πώλησης των έργων τους μέσω ηλεκτρονικού πωλητηρίου/ e-shop. Βέβαια το παρόν σύστημα έχει κενά, ελλιπή πληροφόρηση προς τους αγοραστές κ.ά. Χρειάζονται διορθώσεις, βελτιώσεις και πρωτότυπα έργα με αναλύσεις και κριτικές, ώστε ο κόσμος όχι μόνο να εξοικειωθεί με τις online παραγγελίες αλλά ως ενήμερος να εκτιμά «ενσυνείδητα» όχι «μοδάτα».
Η νέα επανάσταση ελαύνει χάρη στην τεχνολογία. Ενώ οι γκαλερί θα συνεχίζουν να εκθέτουν σε φυσικούς χώρους, θα επιλέξουν, αργά ή γοργά, όλα ή μερικά από τα εξής φρέσκα μέσα τεχνολογίας, προσαρμογής, ευελιξίας και αποτελεσματικής επικοινωνίας
Α. Διαδικτυακές πλοηγήσεις (360° Virtual-Tours, virtual exhibition), όπου μπορεί ο ενδιαφερόμενος να δει και να μελετήσει αρκετές παλαιότερες και σημαντικές εκθέσεις.
Β. Παρουσίαση κάθε έκθεσης σε viewing room, online show, zooming, whats app σε ψηφιακή μορφή στην ιστοσελίδα της γκαλερί, με φωτογραφίες video walk through.
Γ. Instagram, όπου, εκτός των άλλων, θα παρουσιάζονται ζωντανές συνεντεύξεις και παρουσιάσεις από ντόπιους και διάσημους καλλιτέχνες στο ίδιο το ατελιέ τους.
Δ. Διαδικτυακές Εκθέσεις σε ψηφιακά αναβαθμισμένη μορφή, ή ακόμη και σε απλή μορφή pdf, με επίκαιρες ή μη θεματολογίες π.χ. «εμβολιασμός», «άτομα περιθωρίου».
Ε. Παρουσίαση των έργων με τηλεματικά εξ’ αποστάσεως ψηφιακά μέσα, ατομικά από τον καλλιτέχνη, ή συλλογικά από την γκαλερί ή το Μουσείο, μέσα στον χώρο τους (ατελιέ ή εκθεσιακό χώρο της γκαλερί). Μέσα είναι: οι φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης του χώρου και των έργων, με λεπτομερείς περιγραφές τους, βίντεο PDF έργων κ.ά.
ΣΤ. Σειρά συνεντεύξεων σε ψηφιακά βίντεο – τύπου «Ηοrizon Line Sessions» – όπου εικαστικοί συμμετέχουν σε νοητή ομαδική έκθεση και oμιλούν για έργα και σχέδια τους.
Ζ. Home-Made Art project και ψηφιακοί κατάλογοι προηγούμενων εκθέσεων.
Η. Επανασχεδιασμός του web site των γκαλερί και Μουσείων ώστε να είναι πιο φιλικές στα κινητά του κοινού, φιλότεχνων ή μη. Το νέο website μπορεί να προτείνει e-shop, ή να παρέχει πληροφορίες για έργα και πρόσκληση κοινού να τα δει σε φυσικό χώρο.
Θ. Ψηφιακή συμμετοχή σε διεθνείς φουάρ (Frieze New York Viewing Room, Frieze London Viewing Room, FIAC Online Viewing Rooms, Intersect Aspen κ.ά.). Τα εκθεσιακά αυτά κέντρα αντικαθιστούν κάποιες διαδικτυακές πλατφόρμες, scrolling κ.ά.
Ι. Πλατφόρμα ARTSY, με περιήγηση κοινού στον εκθεσιακό χώρο μιας γκαλερί και με διάλογο του ενδιαφερομένου για αγορά έργων απευθείας on-line από μία έκθεση.
ΙΑ. E-shop, που λειτουργεί μια γκαλερί ή ένας καλλιτέχνης/ ένα ατελιέ ως ψηφιακός χώρος έκθεσης, ενημέρωσης μα και ως πωλητήριο ή μεσάζον μέσο για προώθηση.
ΙΒ. Ψηφιακή προώθηση εκτός χώρας από τις γκαλερί των πορτρέτων καλλιτεχνών.
ΙΓ. Στη σελίδα Facebook και στο site των γκαλερί προβολή φωτογραφικού υλικού και πληροφορίες για τις εκθέσεις, για αντικείμενα του art-shop και για ειδικά θέματα τέχνης.
ΙΔ. Μετατόπιση της δράσης από μια απλή ‘του τελικού αποτελέσματος’ σε σύνθετη δράση με τεχνολογική διάδραση, συνέργειες, άμεση αλληλεπίδραση με το ευρύ κοινό.
ΙΕ. Ψηφιακή δημοπρασία με τηλεδιάσκεψη, με προσκεκλημένους ντόπιους και ξένους συλλέκτες, εκτιμητές, κριτικούς τέχνης και δημοσιογράφους επί εικαστικών θεμάτων.
ΙΣΤ. Ψηφιακά Συνέδρια με ζωντανή εκπομπή από Web Radio-TV για πολίτες, με συμμετοχή Καθηγητών Σχολών Καλών Τεχνών, κριτικών κ.ά. και με σκοπό τη διάχυση γνώσεων περί Τέχνης, ιστορίας της Τέχνης και για καλλιέργεια κουλτούρας του πολίτη.
Την κρίσιμη αυτή εποχή, καλούνται οι καλλιτέχνες, οι γκαλερίστες, τα μουσεία και τα ιδρύματα να είναι αισιόδοξοι και εφευρετικοί και να προσαρμόζομαι με τη βοήθεια της τεχνολογίας στις νέες συνθήκες. Παράλληλα να συνεχίζουν να λειτουργούν σε άλλους τόνους και ρυθμούς οι εκθέσεις σε φυσικούς χώρους, όπου θα συγκεντρώνονται φίλοι, καλλιτέχνες, επισκέπτες, συλλέκτες να διαλογίζονται με κρασάκι και διαλογισμό.
Οι χώροι τέχνης είναι σίγουρα ένα πολύ ασφαλές περιβάλλον για τον κάθε επισκέπτη. Εισέρχονται λίγα άτομα κάθε φορά. Παραμένουν το πολύ μισή ώρα, δεν ακουμπούν τίποτα και δεν πλησιάζουν τον πλαϊνό. Η Τέχνη θα ανακάμψει ως πόλος κοινωνικών και πνευματικών συναθροίσεων ιδίως σε γκαλερί μεγάλου εμβαδού ή ευφυών λύσεων.
Μα η έκπληξη θα συμπληρωθεί από το ίδιο το κοινό. Θα επανεκτιμήσει την Τέχνη ως μέσο για να εμπλουτίσει τη ζωή του μέσα από την (επαν)εκτίμηση και απόκτηση έργων τέχνης. Έτσι θα δώσει νέα διάσταση στην οικία του, θα το «βλέπει» πια όχι ως χώρο εγκλεισμού ή δεσμωτήριο αλλά ως ιδεατό καταφύγιο «λύτρωσης» και ψυχικής ανάτασης. Μάλιστα προβλέπεται ότι οι καλλιτέχνες, κεντρισμένοι και φορτισμένοι από τη δραματική εμπειρία της πανδημίας, θα δημιουργήσουν μοναδικά και ιστορικά έργα του μετασχηματισμού, με θέματα όπως η «ευαλότητα», η επιστροφή στη λιτή ζωή και στη Φύση, η τεχνολογική πρόοδος ως «μέσο πτήσης», η ταυτότητα μας σε κρίση κ.ά.
Την επόμενη μέρα της «απελευθέρωσης» το κοινό – που στο μεταξύ θα εξοικειωθεί με τα τεχνολογικά μέσα – θα ζήσει πιο έντονα και με παρουσία του στον φυσικό χώρο των τεχνών που τώρα στερείται και το υποκαθιστά εξ ανάγκης η ψηφιακή επικοινωνία. Η σχέση γκαλερίστα με καλλιτέχνη, μόλις ξεπεράσουν μαζί την κρίση, δεν θα είναι τυπικά επαγγελματική. Θα είναι πολύ φιλική έως οικογενειακή, αφού δοκιμάστηκε και πέτυχε. Θα καταστεί βαθύτερη, ουσιαστική, αβίαστη αλληλεγγύη, πρακτική. Βεβαίως, ποτέ δεν υπάρχει το απόλυτο υποκατάστατο μιας έκθεσης. Τα ψηφιακά, όμως, ήλθαν για να παραμείνουν, έστω κι αν μετά θα παίζουν συμπληρωματικό ρόλο. Αναμένεται ότι μετά θα διοργανώνονται εκθέσεις σε επιλεκτική, ουσιαστική βάση, με κατάλληλα μέτρα και με ενδυνάμωση της ‘τοπικότητας’ με πιο ενεργές σχέσεις των καλλιτεχνών με το κοινό.
Η πανδημία προκαλεί προσωρινές στερήσεις στον καλλιτέχνη, αλλά αυτή τον δίδαξε – όπως και το κοινό – ν’ αναστοχαστεί βαθιά στο τι σημαίνει «πληρότητα και ποιότητα ζωής». Όσο για την Τέχνη, αυτή θα στραφεί και σε άλλες άγνωστες γωνίες της ψυχής. Θα πληθαίνουν όσοι θα θεωρούν πόσο σημαντικό είναι «να τον εμπνέει ο γύρω του χώρος και να επενδύει για να τον κοσμεί με έργα τέχνης και άριστης αισθητικής».
Προγραμματισμός και στήριξη από Κράτος, Ιδρύματα, Ιδιωτικό Τομέα
Το κράτος, ως αμύντορας και ως μέντορας της Τέχνης, πρέπει να βρίσκεται πάντα ένα βήμα μπροστά από τις εξελίξεις, ιδίως τις κρίσιμες. Είναι επιτυχία εθνική να στηρίζει τις ιδέες και τους τρόπους έκφρασης των καλλιτεχνών και να προωθεί την τέχνη τους. Αν δεν υπήρχαν οι αρχαίοι, πολιτιστικά υπεύθυνοι, όπως ο Περικλής κι οι χορηγοί των αρχαίων τραγωδιών, κωμωδιών και γλυπτών, πώς θα είχαμε ένα λαμπρό πολιτισμό;
Η ελληνική και η κυπριακή τέχνη απουσιάζουν από τις διεθνείς πλατφόρμες, εκθέσεις και γκαλερί. Είναι φυσικό καθήκον των Πολιτιστικών Υπηρεσιών των δύο κρατών να εντάσσουν συνεχώς τα έργα τέχνης καταξιωμένων καλλιτεχνών στις Μπιενάλε, στον Παγκόσμιο Χάρτη Τέχνης και να τα προωθούν, γιατί έτσι επιτυγχάνουν Πολιτιστική Διπλωματία. Οι φορείς του σύγχρονου πολιτισμού καλούνται να στηρίζουν δραστικά γκαλερί και καλλιτέχνες. Το κράτος κερδίζει οικονομικά και αποκτά άριστη φήμη.
Με στήριξη των ενώσεων καλλιτεχνών από τα ευρωπαϊκά προγράμματα για την Τέχνη σε τοπικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, η κρίση θα επηρεάσει σε πολύ μικρότερο βαθμό τον τομέα της τέχνης. Τα προγράμματα αυτά θα εξασφαλίσουν μέσα εκσυγχρονισμού θα ανανεώσουν τους υφιστάμενους μηχανισμούς λειτουργίας γκαλερί και ατομικών ατελιέ, που συνιστούν κινητήρια δύναμη της τέχνης να εμπλουτίζει τη ζωή του κοινού.
Η Ελλάδα και η Κύπρος δεν έχουν αξιοποιήσει όλα τα περιθώρια που παρέχει η Ε.Ε.
Οι Δήμοι μπορούν να προκηρύσσουν τακτικούς Διαγωνισμούς για εικαστικά έργα (γλυπτών, ζωγράφων) που θα κοσμούν χώρους και πλατείες. Ας επιτρέπουν και στήσιμο βιτρινών/ εκθέσεων σε πλατείες με έργα ελεύθερου θέματος ή ειδικού με μηνύματα για την κοινωνία, την υγεία, το περιβάλλον π.χ. εικόνες-έργα με δωμάτια εγκλεισμών ή γειτονιές, εμβολιασμοί, θέες μιας πόλης του χτες με κόσμο όλο ενέργεια.
Μουσεία και γκαλερί ας υποστηριχθούν ώστε να δημιουργήσουν αφιερώματα παλιών και σύγχρονων καλλιτεχνών για διάδοση της Τέχνης εντός και εκτός της χώρας.
Η Τέχνη μπορεί να συνδυαστεί με τον Τουρισμό, αν δοθούν από τις Αρχές χώροι σε θέρετρα (νησιά, ημιορεινά κ.ά.), με υπαίθριες εκθέσεις για ντόπιους και τουρίστες.
Οι χορηγοί να τυγχάνουν φορολογικής απαλλαγής – μέχρι ενός ποσοστού του κύκλου εργασιών τους – όταν συμφωνούν με καλλιτέχνη ή ένωση καλλιτεχνών για έργα που προσφέρονται για στήσιμο σε δημόσιο χώρο και καλλιέργεια κουλτούρας του κοινού.
Τα δύο Υπουργεία Πολιτισμού των δύο χωρών, πρέπει να στηρίξουν τους ως άνω φορείς (γκαλερί, μουσεία, ατελιέ, ενώσεις καλλιτεχνών) με πόρους ιδίους και της Ε.Ε.
Παράλληλα, τα δύο Υφυπουργεία Τεχνολογίας και Καινοτομίας των δύο χωρών, θα πρέπει να ενισχύσουν τεχνολογικά τον όλο σχεδιασμό και να στηρίζουν πρωτοβουλίες
Επιμύθιο ως συμπέρασμα
Όσο ο άνθρωπος-καλλιτέχνης πάσχει, τόσο η τέχνη του πεισμώνει και ενδυναμώνει. Εμφατικά, αυτό που κυρίως σώζει την Τέχνη είναι η απτόητη συνέχιση της δημιουργίας από τους καλλιτέχνες και η δυναμική και ζωντανή σχέση τους με το ευρύ κοινό και τους συλλέκτες. Ήταν και πρέπει να παραμείνει ως σχέση αμφίδρομης εμπιστοσύνης και ανατροφοδότησης, Η ελπίδα παραμένει ακμαία γιατί η Τέχνη βρίσκει διεξόδους και εκπλήσσει, όπως αποδείχθηκε στο διάβα των αιώνων. Η σύγχρονη Τέχνη βασισμένη σε σύγχρονα μέσα τεχνολογίας θ’ ανασάνει και θα βρει νέο εσωτερικό φως και, το πιο ωφέλιμο, θ’ αποτυπώσει πρωτόγνωρα δράματα της εποχής μας. Η ίδια η Τέχνη, που θα αποδείξει ότι αντέχει και δημιουργεί, στέλνει στους ανθρώπους το μήνυμά της ότι «μες στην υπαρξιακή αγωνία, γεννιέται στις στάχτες της και γράφει ιστορία με έργα».
Την Τέχνη θα δικαιώσουν η ούρια νέα πνοή της, τα πληθωρικά τεχνολογικά μέσα της και η ανταπόκριση του ευαισθητοποιημένου κοινού. Θα ενισχυθεί η σχέση και η επαφή του καλλιτέχνη με το κοινό και συνδράμουν οι νέοι μέθοδοι, και μετά την πανδημία και οι κλασικοί σε φυσικό χώρο. Η κοινωνική συνάφεια δεν θα υποκατασταθεί απόλυτα απ’ την τεχνολογία. H δημιουργία με νέες κατακτήσεις δεν συνθηκολογεί με τη φθορά.
Ο ερωτευμένος Ορφέας μάγεψε με τη λύρα του τον Χάρο και του έκλεψε την Ευρυδίκη. «Ο ρόλος της τέχνης είναι να ξεπλένει τη σκόνη της καθημερινής ζωής από τις ψυχές μας» γνωμάτευσε ο Πικάσο, και ως ρητό σηματοδοτεί πάντα την αξία της Τέχνης. Οι καλλιτέχνες πλένουν τα χέρια για τον κορωνοϊό και παίρνουν τα πινέλα και τις σμίλες.
Δρ Ιωσήφ Σ. Ιωσηφίδης
Αντιπρόεδρος Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου
Πρόεδρος Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου
* Ως προϊστάμενος του Πολιτιστικού και Εκπαιδευτικού Κέντρου του Ομίλου Λαϊκής Τράπεζας (1979-81) συνδημιούργησε με την Δρα Ελένη Νικήτα την 1η στο είδος της Κυπριακή Τραπεζική Πινακοθήκη με σπάνια έργα παλιών και σύγχρονων Κυπρίων ζωγράφων, χαρακτών, γλυπτών