Ο χορός είναι η έκφραση της ψυχής με το σώμα, είναι η αρμονία του εσωτερικού μας κόσμου και η συνεργασία μας με άλλα άτομα, είναι τα θετικά συναισθήματα που ενώνονται με την κίνηση, είναι το σμίξιμο της σκέψης με το ρυθμό. Η πρώτη εκδοχή της προέλευσης της λέξης χορός είναι από τη χαρά.
Ο χορός στάζει από τα μάτια μας, με την έκφραση του έρωτα για τη ζωή και την ακούραστη έκφραση του πάθους…Τα πόδια ακολουθούν την ψυχή που πετά.
Οι παραδοσιακοί χοροί, εκφράζουν τον τρόπο ζωής και την κουλτούρα της προέλευσης τους, είναι η απεικόνιση των πνευματικών και ψυχικών τους αρετών. Το δημιουργικό πνεύμα της εποχής της δημιουργία τους, δείχνει την ταυτότητα και το ύφος του τόπου τους. Κάθε περιοχή έχει καθήκον να διατηρήσει την παράδοση της ανόθευτη. Οι Παραδοσιακοί χοροί αποτελούν την μορφή της τέχνης που ενεργοποιεί όλη την ύπαρξη, σώμα, σκέψη και συναισθήματα. Προάγουν το αίσθημα του ανήκειν, δημιουργούν την ενσυνείδηση, δηλαδή τη συμμετοχή στην κοινότητα και διαμορφώνουν την συλλογική και ατομική ταυτότητα.
Οι Κυπριακοί παραδοσιακοί χοροί χωρίζονται σε αντρικούς, γυναικείους, μικτούς, δεξιοτεχνίας με κάποιο αντικείμενο και κωμικούς χορούς. Τους συναντούμε να χορεύονται αντικρυστά, σε κύκλο, σε ζευγάρια οι άντρες ό ένας να κρατά μαντήλι και ο άλλος να χορεύει ελεύθερα. Οι γυναίκες χορεύουν διαφορετικά από τους άντρες. Οι χοροί των γυναικών χορεύονται με σοβαρότητα και ήρεμα, με μικρά βήματα και χαμηλωμένο το βλέμμα.
Τα χέρια συνήθως είναι στη μέση ή το ένα να είναι κάτω, στον ώμο ή κρατώντας μαντήλια ή πιασμένες από το χέρι. Κάνουν κινήσεις με τα χέρια σαν να ράβουν. Οι άντρες χορεύουν πιο επιβλητικά με κτυπήματα και ανοιχτά τα χέρια και σε κίνηση. Συνήθως χορεύουν ο ένας απέναντι από τον άλλο και αλλάζουν θέση με τον συγχορευτή τους, κάνουν τσακίσματα των ποδιών, καθίσματα και κρατήματα.
Τα μουσικά όργανα που συνοδεύουν τους κυπριακούς χορούς είναι το βιολί, το λαούτο, η ταμπουτσιά, το πιθκιαύλι (ποιμενικό πνευστό όργανο που έπαιζαν οι βοσκοί στα χωράφια).
Χορεύονται συνήθως σε θρησκευτικές γιορτές (π.χ Κατακλυσμός, Πάσχα και Πανηγύρια).Σε εθνικές επετείους (π.χ 1 Οκτώμβρίου, 25η Μαρτίου) σε σημαντικές πολιτικές και αθλητικές διοργανώσεις, σε φεστιβάλ, γιορτές, εκδηλώσεις Δήμων, κοινοτήτων, γιορτή κρασιού, παραδοσιακών γάμων, χοροεσπερίδων και γλεντιών, πανηγύρια, τουριστικών εστιάσεων και ψυχαγωγίας.
Στο γάμο ο χορός είχε τελετουργικό χαρακτήρα (χορό του ρεσιού, των προικιών, του κρεβατιού, του αντρογύνου, των συμπεθέρων, των κουμπάρων, των συγγενών και στο γλέντι του γάμου).
Οι Κυπριακοί χοροί είναι:
Ο καλαματιανός που αποτελεί την παράδοση κάθε Ελληνικού τόπου σε εφτάσιμο ρυθμό.
Τέσσερις Καρσιλαμάδες αντρικοί (αντικριστοί).
Τέσσερις Καρσιλαμάδες γυναικείοι (αντικριστοί).
Συρτός γυναικείος και αντρικός.
-Ζεϊμπέκικος αντρικός χορός και η στάμνα που χορεύεται από άντρα και γυναίκα ερωτικός χορός και σπάσιμο της στάμνας, έχει το ίδιο πάτημα αλλά μπαίνεις σε διαφορετικό χρόνο στο ρυθμό.
Το δρεπάνι (χορός επιδεξιότητας). Οι θεριστάδες πάνω στη δουλειά έκαναν επιδέξιες και γρήγορες κινήσεις με αυτό γύρω στο κορμί και πάνω από το κεφάλι κι έκοβαν ξυστά το άκρο του σταχιού με τον καρπό.
-Τατσά (δεξιοτεχνικός χορός) Ο χορευτής στροβιλίζει μια σίτα που μέσα έχει τοποθετήσει ένα ή περισσότερα ποτήρια με νερό, το οποίο δεν πρέπει να χυθεί.
Ο χορός των ποτηριών (καντήλας) Ο χορευτής τοποθετεί ένα μαντήλι πάνω από το κεφάλι του και αναποδογυρίζει ένα ποτήρι ή περισσότερα με λίγο νερό, χορεύει προσπαθώντας να κρατά ισορροπία, γονατίζει και γέρνει προς τα πίσω, για να επανέλθει χωρίς να του πέσει το ποτήρι/ια.
Ο χορός του Νικολή (κωμικός χορός).
Ο χορός του αντρόυνου (ζευγαριού) χορεύεται στη μελωδία του τρίτου γυναικείου καρσιλαμά και ο κόσμος ιδιαίτερα οι συγγενείς, πλουμίζουν το ζευγάρι (καρφίτσωμα χαρτονομισμάτων στα ρούχα τους).
Όλοι οι παραδοσιακοί χοροί της Ελλάδας και της Κύπρου, έχουν μια πλούσια κινητική ομορφιά που ενώνουν καρδιές. Χαρά σε αυτόν που χόρεψε με την καρδιά του και την άφησε να γίνει πάθος σε μια πίστα ονείρων για την ζωή.
Σκούπισε τους ιδρώτες από τα παραπετάματα των αρνητικών σκέψεων και συναισθημάτων, χορεύοντας.
Σε τρία λεπτά χορού ο ορίζοντας των αντιφάσεων μας σκορπά και γινόμαστε ο φάρος των θετικών συναισθημάτων, το φως που γεννιέται σε μια γραμμή ευτυχίας που η νύχτα δεν την αγγίζει.
Ο ομαδικός χαρακτήρας του φεγγαριού εντός μας, δίνει φτερά στα πόδια. Τα σχήματα της χορευτικής κοινωνικοποίησης, ενώνουν ανθρώπους που η καρδιά τους μιλά με τα χρώματα του νου. Ο άνθρωπος σαν πηγή με τον ανθρωπισμό που εκφράζει χορεύοντας και σαν αρωγός απόφασης να μην καθηλώνεται από τα δύσκολα της ζωής, ας ποτίσει τον κήπο των συναισθημάτων του να ανθίζει ο ωκεανός των ματιών του, με το φως του χαμόγελου.
Ας χορέψουμε να έρθει ο ήλιος που αναζητούμε.
Κυριακή Δράκου
Γυμνάστρια – Εμψυχώτρια – Συγγραφέας
Μέλος του Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου
