«Ταραγμένα και Παγιδευμένα Χρόνια» του Γιώργου Πετούση

Με το ιστορικό του Αφήγημα ο Κύπριος λογοτέχνης Γιώργος Πετούσης τολμά και μας ταξιδεύει στα παιδικά και νεανικά του χρόνια. Στα χρόνια της Αγγλικής Κατοχής στο νησί του. Στο αξιόλογο βιβλίο του μας ιστορεί προσωπικά του βιώματα, μας περιγράφει ηρωικές πράξεις, θυσίες και ηρωικά κατορθώματα την περίοδο του ένδοξου απελευθερωτικού Αγώνα της Κύπρου που έγινε για την Ένωση. Θέτει όμως και εύλογα ερωτήματα.

Πόσο άραγε θα ωφελούσε ή πόσο θα έβλαπτε η Ένωση της Κύπρου με τη μητέρα Ελλάδα; Ήταν ή δεν ήταν το Βρετανικό σχέδιο, του 1956, βασισμένο στο Διεθνές Δίκαιο; Ποιος, τελικά ήταν αυτός ο ηγέτης που έγινε η αιτία να χαθεί, κατά πολλούς, η ανεπανάληπτη χρυσή ευκαιρία και, από δικό του ακατανόητο λάθος ή χειρισμό, να συντελεστεί η απότομη και σταθερή από τότε στροφή της Αγγλικής διπλωματίας προς την Τουρκία; Η Κύπρος, στην εθνική της προσπάθεια, στην κρίσιμη ώρα δεν αξιώθηκε να έχει ένα πολικό ηγέτη ανάλογο ενός Ελευθέριου Βενιζέλου, ηγέτη που, στα ταυροκαθάρσιά της, αξιώθηκε να έχει η Κρήτη. Η Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, διερωτάται ο συγγραφέας, μετά από την ιστορική ήττα στη Μικρασία, πόσο θα ωφελούσε και θα αναπτέρωνε το εθνικό φρόνημα, πόσο περήφανους θα έκανε τους Πανέλληνες και πόσο ισχυρή, οικονομικά και στρατηγικά, θα καθιστούσε στην Ανατολική Μεσόγειο την Ελλάδα;

Αν κάποια από τα πιο πάνω βάσιμα ευσταθούν, τότε η σύγχρονη Ιστορία μας, να ήρθε η ώρα να διορθωθεί ή να συμπληρωθεί; Μια που, από όσα ανάφερε σε παρουσίαση άλλου ιστορικού αφηγήματος του συγγραφέα ο ομ. Καθηγητής του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, την Ιστορία με τις εσκεμμένες ή μη παραλείψεις της, ως μικροϊστορία, έρχεται να συμπληρώσει η Λογοτεχνία.

Το έργο του ρεαλιστικό, γραμμένο με φλόγα, εικόνες, ένταση, διαβάζεται απνευστί και κάνει τον αναγνώστη να βιώνει τα ιστορικά γεγονότα, κρατεί άσβηστη τη μνήμη και, ταυτόχρονα, εμπλουτίζει την ιστορική έρευνα.

Ο Θουκυδίδης μάς δίδαξε να ερευνάμε μα και να ελέγχουμε τις ιστορικές πηγές αλλιώς είναι δύσκολο να αναδείξουμε την αλήθεια. Ο Γιώργος Πετούσης, πρόεδρος της Εταιρείας Λογοτεχνών Λεμεσού «Βασίλης Μιχαηλίδης» με το ιστορικό του αφήγημα «ΤΑΡΑΓΜΕΝΑ ΚΑΙ ΠΑΓΙΔΕΥΜΕΝΑ ΧΡΟΝΙΑ, η δεκαετία του 1950», Β΄ Βραβείο Πεζογραφίας του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός για το 2010, αυτό προσπάθησε. Mας ταξιδεύει στα παιδικά και νεανικά χρόνια του, της Αγγλικής Κατοχής της Κύπρου και μας κάνει συμμέτοχους στα βιώματά του, σε μια περίοδο ηρωισμού, θυσιών, κατορθωμάτων, στον απελευθερωτικό Αγώνα 1955-59, που είχε ως μοναδικό στόχο την Ένωση της Κύπρου με τη μητέρα Ελλάδα. Ασίγαστος πόθος που απαρχή είχε τα χρόνια της Εθνεγερσίας του 1821, όταν Κύπριοι πήραν μέρος ως εθελοντές – όπως και σε άλλους αγώνες του Έθνους.

Η Ιστορία πάντα αφήνει κενά και ερωτηματικά, αλλά συνεχίζεται. Λίγοι είναι οι ιστορικοί, κατά τον σύγχρονο ιστορικό Σπύρο Βρυώνη, που τολμούν και δεν αποκρύβουν την Αλήθεια. Έτσι, ο συγγραφέας στο έργο αυτό, τολμά και γράφει αλήθειες και θέτει εύλογες ερωτήσεις.

Γιατί δεν καρποφόρησαν οι ηρωικές θυσίες; Πόσο θα ωφελούσε την Κύπρο και το Έθνος η Ένωση; Ήταν ή δεν ήταν το Βρετανικό σχέδιο, του 1956, βασισμένο στο Διεθνές Δίκαιο; Πώς χάθηκε, κατά ορισμένους, μια ανεπανάληπτη ευκαιρία προς επίτευξη του αρχικού στόχου; Τι εξανάγκασε την Αγγλική διπλωματία να στραφεί προς την Τουρκία; Στο δικό της ξεσηκωμό, η Ελληνική Κύπρος, μήπως φάνηκε άτυχη γιατί δεν αξιώθηκε ενός ηγέτη ανάλογου ενός Ελευθέριου Βενιζέλου; Μετά από την εθνική συμφορά του 1922, η Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα θα αναπτέρωνε ή όχι το εθνικό φρόνημα; Η Ένωση, όσο κι αν δεν θα το ήθελαν ορισμένοι, θα καθιστούσε ή όχι, στις μέρες μας το έθνος ισχυρό, κυρίαρχο στην ανατολική Μεσόγειο;

Αν τα πιο πάνω ερωτήματα ευσταθούν, τότε, με καθυστέρηση, η σύγχρονη Ιστορία μας μήπως ήρθε η ώρα να συμπληρωθεί; Αυτό απορρέει από όσα ανάφερε σε παρουσίαση ενός άλλου ιστορικού αφηγήματος του συγγραφέα ο ομ. καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, ο οποίος έγραψε ότι «την Ιστορία, με τις εσκεμμένες ή μη παραλείψεις της, ως μικροϊστορία, έρχεται να τη συμπληρώσει η Λογοτεχνία».

Εκ μέρους του Συνδέσµου Πολιτισµού Ελλάδας Κύπρου συγχαίρω τον εξαίρετο συγγραφέα. Το έργο του, ρεαλιστικό, με φλόγα κι ένταση, τέρπει, προβληματίζει και διαβάζεται απνευστί. Ως κατάθεση, κρατεί άσβηστη τη Μνήμη και εμπλουτίζει θετικά την ιστορική έρευνα. Ο συγγραφέας ακολούθησε πιστά τη χρυσή οδηγία που μας άφησε ο αθάνατος Σοφοκλής: «Θάρσει. Λέγων τ’ αληθές ου σφαλεί ποτε.»

Δρ Ιωσήφ Σ. Ιωσηφίδης, συγγραφέας
Αντιπρόεδρος Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου
Πρόεδρος Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου

Ο Γιώργος Πετούσης γεννήθηκε το 1943 στη Λεµεσό και αποφοίτησε από το Λανίτειο Γυµνάσιο –κλασσικό τµήµα. Τη δεκαετία του 1950 και κατά τη διάρκεια του ένοπλου Απελευθερωτικού Αγώνα της Κύπρου για την Ένωσή της µε τη Μητέρα Ελλάδα υπήρξε µέλος της Αλκίµου Νεολαίας της Ε.Ο.Κ.Α και όταν συνελήφθη, από τους Άγγλους, καταδικάστηκε τη µέρα που απελευθέρωναν τον Αρχιεπίσκοπο από τις µακρινές Σεϋχέλλες σε έξι µηνών φυλάκιση µε αναστολή. Με την ίδρυση της Εθνικής Φρουράς, στις 15 Ιουνίου 1964, κατατάγηκε (1η ΕΣΣΟ) και αποστρατεύτηκε µε το βαθµό του Ανθυπολοχαγού. Άρχισε να γράφει ποίηση από πολύ µικρός, από το 1957. Ήταν µέλος του λογοτεχνικού Οµίλου του Λανιτείου Γυµνασίου. Καθοδηγητές του οι καταξιωµένοι λογοτέχνες Γιάννης Κ. Παπαδόπουλος και Ανδρέας Παστελλάς, οι οποίοι είδαν την αγάπη του στα Γράµµατα και τον παρότρυναν στο γράψιµο. Ποιήµατα και άρθρα του δηµοσιεύτηκαν στις Κυπριακές εφηµερίδες και σε νεανικά περιοδικά. Το πρώτο του ποίηµα, «Γη της Κύπρου», δηµοσιεύθηκε στο περιοδικό «Επιθεώρηση Λόγου και Τέχνης». Είναι από τα πρώτα µέλη της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου, της οποίας για µια περίοδο διετέλεσε µέλος του Διοικητικού Συµβουλίου. Υπήρξε παράλληλα µέλος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών Ελλάδος και ανήκει στα πρώτα µέλη του ΠΕΝ Κύπρου (Διεθνούς Ένωσης Συγγραφέων). Επανεξελέγη Πρόεδρος της Εταιρείας Λογοτεχνών Λεµεσού «Βασίλης Μιχαηλίδης», της οποίας από το 2003 υπήρξε ιδρυτικό µέλος και Πρόεδρος για µία δεκαετία, από την ίδρυσή της µέχρι το 2013. Αρκετά ποιήµατα, διηγήµατα και κριτικές του έχουν δηµοσιευτεί σε έγκυρα κυπριακά και ελλαδικά λογοτεχνικά περιοδικά. Όπως η «Πνευµατική Κύπρος», «Ακτή», «Νέα Εποχή», «Άνευ», «Επίκαιρα», «3η Χιλιετία», «Νέα Ευθύνη», «Η δράση µας», «Πειραϊκά Γράµµατα», «Ανεράδα» κ.ά. Ποιήµατά του έχουν ανθολογηθεί σε κυπριακές και πανελλαδικές καθώς και σε ξενόγλωσσες Ανθολογίες. Για το ποιητικό του έργο, έχουν κατά καιρούς γραφεί αξιοσηµείωτες και αξιόλογες κριτικές.

Σε πανελλήνιους διαγωνισµούς ποίησης και διηγήµατος, στους οποίους έλαβε µέρος, αρκετές φορές έχει κερδίσει βραβεία και διακρίσεις και ποιήµατά του έχουν µεταφρασθεί και δηµοσιευτεί στα Γερµανικά, Αγγλικά, Ιταλικά, Γαλλικά, Σέρβικα και Ρουµάνικα. Το 2009, η ποίησή του, έχει συµπεριληφθεί σε δίγλωσσο Ανθολόγιο Ποίησης (Αγγλικά – Ιταλικά), το οποίο εκδόθηκε στην Πεσκάρα της Ιταλίας µε καθηγητές του Πανεπιστηµίου της πόλης και µε επιλογή ποιηµάτων ξένων και ιταλών ποιητών, από την ποιήτρια και καθηγήτρια Στέφκα Σµιστράν, του ίδιου Πανεπιστηµίου. Ποιήµατά του έχουν συµπεριληφθεί, το 2013, στο Ανθολόγιο Una fοglia verte oro, poesia cipriota contenmporanca µε την επιµέλεια του Crescenzio Sangiglio. Το 2013, στο Ποιητικό Φθινόπωρο στο Σµεντέρεβο, στη Σερβία, έχει εκδοθεί δίγλωσσο βιβλίο, σέρβικα – ελληνικά, µε επιλογή ποιηµάτων του. Με το σύνολο ποιητικό έργο του εµπεριστατωµένα έχει ασχοληθεί και παρουσιάσει ο οµότιµος Καθηγητής στο Ιόνιο Πανεπιστήµιο Θεοδόσης Πυλαρινός, καθώς και οι καθηγητές Ερατωσθένης Καψωµένος και Ανδρέας Βοσκός. Ο Γιώργος Πετούσης τα τελευταία χρόνια, παράλληλα µε την ποίηση, έχει εντατικά ασχοληθεί και µε την πεζογραφία. Τέλος, το 2011, στη Σαλαµίνα έχει τιµηθεί, από το Καφενείο των Ιδεών, µε Δίπλωµα Τιµής και µαζί µε άλλες προσωπικότητες, του απενεµήθη, για την προσφορά του στη Λογοτεχνία, το χρυσό µετάλλιο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Μέχρι σήμερα έχει εκδώσει:

• «Στον ίσκιο του θανάτου», ποίηση, Λεμεσός, 1977
• «Ενόραση», ποίηση, Λεμεσός, 1980
• «Ο αδελφός μου Ονήσιλος», ποιητική σύνθεση, 1989
• «Επώδυνη καταβύθιση», Λεμεσός, 1995
• «Νήσος τις εν κινδύνω», εκδόσεις «Ακτή», Λεμεσός 2003
• «Τέλος Χρόνου», εκδόσεις «Αριστοτέλους», Λεμεσός 2010
• «Επιλογή ποιημάτων», δίγλωσση έκδοση, σέρβικα – ελληνικά, Σμεντέρεβο 2013
• «Ταραγμένα και παγιδευμένα χρόνια», Αφήγημα, Β΄ Βραβείο πεζογραφίας Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός για το 2010 – Η δεκαετία του 1950 στην Κύπρο, Α’ έκδοση 2013. Β’ έκδοση Εκδόσεις «Αρχύτας», 2021.
• «Πάσχα στην Κύπρο σ’ άλλες εποχές – Λανίτικο Πάσχα» – Νουβέλα, Λεμεσός – Κύπρος 2016
• «Στα χρόνια θητείας, η 1^η ΕΣΣΟ της Εθνικής Φρουράς, η πενταετία 1960 – 65 στην Κύπρο όπως την έζησα», Λεμεσός, Κύπρος 2017
• «Σπύρος Πετούσης, η θυσία ενός ήρωα, η περίοδος 1965 – 74 όπως την έζησα», Λεμεσός, Κύπρος 2019. Β’ έκδοση Εκδόσεις «Αρχύτας», Αθήνα 2021.
• «Άρβυλα νούμερο 52», εκδόσεις Αρχύτας, Αθήνα 2020