«ΜΙΑ ΗΛΙΑΧΤΙΔΑ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΣΤΗ ΔΥΣΗ» του Ελευθέριου Πλουτάρχου

Η συλλογή του Ελευθερίου Πλουτάρχου με τίτλο «Μια ηλιαχτίδα ανατολής στη δύση» – που περιλαμβάνει 10 πρωτότυπα διηγήματα κι ένα διδακτικό παραμύθι – είναι ένα ταξίδι για νέους και μεγαλύτερους όπου ο συγγραφέας αρνείται ότι υπάρχει το οριστικό τέλος, ζητά τη συνέχεια της ζωής, μια καινούρια ανατολή μετά το ηλιοβασίλεμα. Σε κάθε διήγημα καταφέρνει να μας φέρνει, κατά την ώρα που δύει ο ήλιος, μια ηλιαχτίδα πρωινού για να πιστέψουμε ότι όντως η νέα ανατολή θα υπάρξει. Όσο απελπισμένο ή άδοξο κι αν είναι ένα τέλος ο συγγραφέας σώζει για μας την ελπίδα για ένα νέο αγωνίζεσθαι.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το 1ο διήγημα όπου το ζευγάρι των Κύπριων προσφύγων έχασαν τα πάντα αλλά δεν το ‘βαλαν κάτω, έκαναν νέα αρχή, με πολλούς κόπους και βάσανα και χτίσανε άλλο σπιτικό. Ο Πλουτάρχου σπάζει τα βιολογικά όρια της ζωής και βλέπει τον γέρο να σβήνει λόγω κορωνοϊού μ’ ένα μεγάλο χαμόγελο, με το χέρι τεντωμένο και την παλάμη μισάνοικτη. Σαν να κρατούσε σφικτά το χέρι κάποιου (της Αλίκης του )…Η νέα ανατολή τους τούς ξαναβρίσκει ενωμένους στην άλλη ζωή. Όπως συμβαίνει και στο διήγημα με τους δύο νεκρούς φυματικούς, τον Τίτο και τη Θεοδώρα, που οι ψυχές τους δεν φοβούνται πια τίποτα κι αγκαλιάζονται ανεβαίνοντας στα ουράνια. Αλλά και η Μνήμη, που μεταφέρεται απ’ τον παππού στον γιο κι απ’ αυτόν στον εγγονό, είναι μια πρωινή ηλιαχτίδα στη δύση του προγόνου όταν ανατέλλει η ζωή του απογόνου. Έτσι και το μαντήλι του ξεριζωμένου Σμυρναίου παππού που πριν πεθάνει το δωρίζει στον γιο, μια τραγική μνήμη που θ’ αναβιώνει συνεχώς – να μη την ξεχνά η επόμενη γενιά. Στο 10 διήγημα εκφράζεται το όραμα κι ο πόθος των εκτοπισμένων της Κύπρου, το 1974, για επιστροφή στην Πατρώα Γη, μαζί μ’ ένα ποίημα Μνήμης – στην κυπριακή διάλεκτο. Και πόσο ωραία που θ’ ανατείλει για τον Σπύρο και την Κατερίνα ο ήλιος, που ποθούν ν’ ανατείλει ξανά με την ειρήνη να επικρατεί τόσο στη χώρα της όσο και σ’ όλο τον κόσμο. Σ’ έναν κόσμο που επιστρέφει, σαν του Διονύση, όπου σε ξέρουνε οι συγχωριανοί σου, σε βλέπουνε και τους βλέπεις στα μάτια, σε χαιρετάνε και τους χαιρετάς, μαθαίνουνε να νέα σου και μαθαίνεις τα δικά τους, χαίρεσαι όταν χαίρονται και λυπάσαι όταν λυπούνται.

Η συλλογή περιέχει καταληκτικά ένα παραμύθι (για μικρούς και μεγάλους) με θαυμάσιο σκηνικό για την  επανάσταση των λέξεων του «Καλού» εναντίον των λέξεων του «Κακού». Γενικά, τα διηγήματα του Πλουτάρχου έχουν δυναμική, ένταση, συναισθηματική φόρτιση, διδακτισμό εν μέσω κοινωνικών, ψυχολογικών και κάποτε εφιαλτικών καταστάσεων. Ας σημειωθεί ότι κάποια απ’ αυτά δεν έχουν σύνορο μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας. Ακόμη κάποια έχουν ένα παιγνίδι με τον θάνατο και υπαινιγμό ότι η  αγάπη τον ξεπερνά.

Ο Πλουτάρχου ξεχωρίζει από άλλους εκπαιδευτικούς, γιατί και μέσα από τα διηγήματά του έχει ευγενή σκοπό να είναι ένας σεμνός κοινωνικός παιδαγωγός, έστω κι αν γνωρίζει ότι θα υπάρξουν και αγύριστα κεφάλια όπως η κυρία Φρόσω στο 3ο διήγημά του. Ωστόσο, αναδεικνύει τη θετική και ωφέλιμη στάση υπέρ της, των ενοίκων της πολυκατοικίας της. Ως εκπαιδευτικός ο Πλουτάρχου φωτογραφίζεται στο 3ο διήγημα με τη φράση «Πέρασαν οι μέρες που οι δάσκαλοι ήταν αυστηροί. Καταφέρνουν να κερδίσουν την εκτίμηση και τον σεβασμό των παιδιών και των γονιών τους με την αγάπη και το ενδιαφέρον τους». Και έχει ένα επιπλέον πλεονέκτημα: είναι συγγραφέας και με τα διδακτικά διηγήματα, ποιήματα και παραμύθια του σε βιβλία, e-book και audiobook ξεπερνάει τις τάξεις όπου διδάσκει και «μπαίνει» πια σε σπίτια, σχολεία, φορείς της Κύπρου, της Ελλάδας, της Διασποράς. Πίσω από μια «δύση» ο συγγραφέας βλέπει πάντα μια «ηλιαχτίδα ανατολής». Είναι η Ελπίδα που πρέπει να έχει ο άνθρωπος για να συνεχίζει ν’ αγωνίζεται, παρά να θρηνεί.

Δρ Ιωσήφ Σ. Ιωσηφίδης
Πρόεδρος Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου
Αντιπρόεδρος Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου

Ο Ελευθέριος Πλουτάρχου είναι Κύπριος, γεννήθηκε το 1975, κατάγεται από το χωριό Καλοπαναγιώτης και διαμένει στη Λευκωσία. Είναι απόφοιτος του Πανεπιστημίου Κύπρου (Επιστήμες της Αγωγής–Δημοτική Εκπαίδευση, 1999) με μεταπτυχιακές σπουδές στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου (Επιστήμες της Αγωγής – Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση, 2012). Από το 1999 εργάζεται ως δάσκαλος στη Δημοτική Εκπαίδευση. Εξέδωσε με τις Εκδόσεις Συμπαντικές Διαδρομές την ποιητική συλλογή «Των στίχων πανσπερμία» (2021) και το  λογοτεχνικό βιβλίο γνώσεων «Δεκατέσσερις ημέρες στην Αρχαία Ελλάδα: ημερολόγιο από το ταξίδι του Λεωνίδα» (2021) και με τις Εκδόσεις Αρχύτας τις ποιητικές συλλογές «ΑΝΘΡΩΠΟΣ – Στοχασμοί και Αποχρώσεις – 180 Χαϊκού» (2021) και «Ελλήνων Μύθοι» (2022), για παιδιά (9+) και εφήβους, της σειράς λογοτεχνημάτων ΣΠΕΚ (Σύνδεσμος Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου). Συμμετείχε επίσης με εννέα ποιήματά του στη συλλογική ποιητική ανθολογία «Ποιητών Σταχυολογήματα» (2022) των Εκδόσεων Διάνοια.  Έργα του έχουν δημοσιευθεί σε ανθολογίες ποίησης, εφημερίδες και πολιτιστικά περιοδικά. Ποιήματα, δοκίμια και διηγήματά του έχουν διακριθεί με βραβεία και επαίνους σε πολλούς πανελλήνιους και διεθνείς διαγωνισμούς. Είναι μέλος σε αρκετές λογοτεχνικές ενώσεις, συνδέσμους και ομίλους σε Κύπρο και Ελλάδα. Διατελεί Γραμματέας του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου (2021).

Προσωπικό ιστολόγιο ποίησης και πεζογραφίας:  https://elploutarchou.blogspot.com/