Από το οπισθόφυλλο της έκδοσης
Ο Ανδρέας Δ. Συµεού, µε την πνευµατική του συγκρότηση, τη φλογερή του πένα και την ώριµη εικαστική πινελιά, συνθέτει ένα ιστορικό µυθιστόρηµα αφιερωµένο στην ιστορία της Κύπρου, από τα βάθη των αιώνων έως το σύγχρονο δράµα, µε συγκεκριµένη και ξεκάθαρη δοµή, όπως ακριβώς την όρισε ο Αριστοτέλης, χωρίζοντας την αφήγηση της ιστορίας στην αρχή (αρχική συνθήκη-πρόβληµα), τη µέση (σύγκρουση) και το τέλος (λύση). Πρόκειται για ένα εκφραστικό µυθιστόρηµα που θα µείνει στο µυαλό του αναγνώστη, οδηγώντας τη σκέψη του ένα βήµα παραπέρα, προσφέροντάς του λεκτικά, οπτικά και νοητικά εργαλεία για να κατανοήσει πιο βαθιά τον σύγχρονο κόσµο στον οποίο ζει, αφουγκραζόµενος τον απόηχο της ιστορίας. Πάλλεται από αγάπη για το µοιρασµένο νησί του, νοιάζεται για την ανθρώπινη περιπέτεια και διακατέχεται από ένα αίσθηµα ανθρωπισµού. Αναζητά µε κριτική µατιά και αυτοκριτική ένταση ολόκληρη την αλήθεια. Έχει καίριο θέµα, καλά δοµηµένο, µε ζωηρή πλοκή, µε άρτια και άλλοτε ριψοκίνδυνη γλώσσα, στοιχεία τέτοια που να κρατούν τον αναγνώστη σε εγρήγορση. Το λογοτεχνικό λεξιλόγιο του Συµεού, που συνδέει τη νεοελληνική µε το κυπριακό ιδίωµα, χαράσσει έναν νέο συγγραφικό δρόµο, µια νέα µορφολογική εκδοχή, µια νέα συνάντηση αισθηµάτων και ψυχικών κραδασµών, τόσο διαφορετικών, αλλά και τόσο συγγενών.
Σίσσυ Σιγιουλτζή-Ρουκά
Πρόεδρος Συνδέσµου Πολιτισµού Ελλάδας Κύπρου
ΚΡΙΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ «ΝΗΣΟΣ ΤΙΣ ΗΝ»
Ο συγγραφέας Ανδρέας Συμεού αναζητεί την Αλήθεια. Όχι όπως την επιφανειακή και ασφαλώς όχι μια αληθοφάνεια. Η Αλήθεια του συγγραφέα έχει συνθετικά της τις αξίες, που είναι βαθιά κρυμμένες, που έχουν εξαφανιστεί από προσώπου γης και αναζητούν επάνοδο όπως η ειρήνη, η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η κοινωνική πρόοδος, η ισονομία, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια – και άλλες τόσες που ενταφιάσαμε ή ασφυκτιούν. Στο βιβλίο του αυτό η πένα του Συμεού έχει πάρει τη μορφή σκαπάνης και σκάβει, σκάβει βαθιά για να βρει τις αξίες αυτές, να τις συνθέσει να φτιάξει το μωσαϊκό της Αλήθειας το ζητούμενο. Μόνο η αλήθεια τον ενδιαφέρει. Μόνο αυτή σπάει τους καθρέφτες της πλάνης. Το ξέρει ότι το σκάψιμο αυτό δεν τελειώνει ποτέ, αλλά μας καλεί να γίνουμε μαζί του σκαφτιάδες.
Το μυθιστόρημά του διαδραματίζεται στην γενέτειρά του Κύπρο το πανέμορφο μαργαριτάρι το ριγμένο στο πέλαγος της Ανατολικής Μεσογείου Το νησί με τα τόσο χαρακτηριστικά επίθετα: Χαλκόεσσα, Δασόεσσα, Ευέλαιος, Μακαρία, Ακαμαντίς, Αλασία, Αφροδισία κ.ά. Πολλοί οι κατακτητές του (Ρωμαίοι, Σαρακηνοί Φράγκοι, Τούρκοι, Άγγλοι) αλλά το ελληνικό στοιχείο άντεξε για τρεις χιλιάδες χρόνια «σε πείσμα των διωκτών του» και «θα χαθεί όντας ο κόσμος λείψει», κατά τον εθνικό ποιητή Βασίλη Μιχαηλίδη. Κι ας πάσκιζαν οι Οθωμανοί για τρεις αιώνες, να αλλοιώσουν δραστικά τη δημογραφία του.
Στο μυθιστόρημά του ο Συμεού, μέσα από δώδεκα διηγήματα (πράξεις-επεισόδια) μυθιστορεί το δράμα της Κύπρου από το 1800 ως σήμερα. Είναι βασισμένα σε διηγήσεις του παππού του Γιωρκή Μούσκου, της γιαγιάς του Αναστασίας και της μητέρας του Κυριακούς, οι δε διηγήσεις αυτές βοήθησαν τον συγγραφέα να συζεύξει τον μύθο με την ιστορία κι έτσι να συγγράψει ένα αυθεντικό μυθ-ιστόρημα. Ένα δράμα με στοιχεία αρχαίας τραγωδίας, με αρκετά αληθινά γεγονότα που τα αποδίδει με μαεστρία, φαντασία χωρίς να αλλοιώνει τα γεγονότα. Άνετη η γραφή του, αλλού με γλαφυρές εικόνες, αλλού με δράση και παθήματα, που προκαλούν λύπη μα και τρόμο, αδιέξοδα, χαλεπή κάθαρση.
Σε αντιπαράθεση με τον Αισχύλο που έγραψε “νήσος τις έστι”, ο τίτλος του βιβλίου του είναι “νήσος τις ην” με τον παρατατικό χρόνο να τονίζει την τραγωδία ενός νησιού που ήταν (ην) ακέραιο, αλλά έπαψε να είναι (εστι). Κι όμως, ο Συμεού, είναι ένας ειλικρινής αναζητητής της Αλήθειας, που δεν ακολουθεί την προσφιλή για αιώνες τάση άλλων συγγραφέων που αποδίδουν την ύβριν και το φταίξιμο στους ξένους και βαρβάρους κατακτητές, και δεν «θίγουν τα εν δήμω». Όμως ο Συμεού σκάβει μέσα του, επιχειρεί αυτοκριτική έχοντας ήδη ενδοσκοπήσει και με αντικειμενική ματιά μελετήσει την ιστορία του νησιού. Έτσι ανακαλύπτει την αγνοημένη αλήθεια κάτω απ’ την επιφάνεια, ότι δηλαδή : έχουν και οι Κύπριοι το δικό μας μερίδιο ευθύνης, εκφέρουν και οι ίδιοι ύβριν. Τολμηρό! Η παραδοχή της ύβρεως από τους ίδιους του Κύπριους είναι, κατά τον συγγραφέα, η οδός προς την κάθαρση. Μόνο αν την παραδεχτούμε μπορούμε να βρούμε σωτήρια διέξοδο.
Μια πρωτοτυπία του βιβλίου είναι ότι ενώ εκ πρώτης όψεως τα δώδεκα διηγήματα – ή καλύτερα οι δώδεκα πράξεις – εμφανίζονται αυτοτελή, αρκετοί χαρακτήρες του βιβλίου δρουν σε δύο ή τρεις (κάποτε περισσότερες πράξεις) κι έτσι υπάρχει οργανική σύνδεση μεταξύ τους, ώστε όλες από κοινού να δικαιολογούν τον χαρακτηρισμό “μυθ-ιστόρημα”.
Οι διάλογοι μεταξύ κυπρίων αποδίδονται στην κυπριακή διάλεκτο που εντάσσεται στην ελληνική γλώσσα. Η κυπριακή διάλεκτος έχει ρίζες Ομηρικές κι έχει αφομοίωσει γλωσσικά στοιχεία Φράγκων, Ενετών, Οθωμανών, Άγγλων. Η διάλεκτος κατάφερε να ελληνικο-ποιήσει και να υποτάξει ξένες επιδράσεις και να αντικατοπρίζει την πολυπολιτισμικότητα του νησιού. Η κάθαρση στο γλωσσικό δράμα, ίσως οδηγεί σε κάθαρση στο εθνικό δράμα.
Τέλος, δεν μπορεί κάποιος να μη διακρίνει στη γραφή του Ανδρέα Συμεού την επιδέξια προσπάθεια του να συνταιριάξει τη φαντασία του μύθου με την πραγματικότητα των γεγονότων, το μαγικό με το ρεαλιστικό, τον μύθο με τη ιστορία. Και το επιχειρεί αφήνοντας κατά μέρος δόγματα και προκαταλήψεις – έστω κι αν αναφέρεται σε εποχές σύγχυσης, παραπληροφόρησης, κρίσης αξιών. Η ουσία του έργου, κάτω απ’ το μελάνι της γραφής, είναι ότι παραμένει ένας προπύργιο κάποιων οικουμενικών πανανθρώπινων αξιών – κι ας ξέρουμε πως η σημερινή παγκόσμια κοινότητα αδιαφορεί ή αδυνατεί να τις εφαρμόσει. Γιατί είναι αυτές οι αξίες, η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η ειρήνη, η κοινωνική πρόοδος, τα ίσα δικαιώματα, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια κ.ά. που είναι αναγκαίες για να αντέχει και να ευημερεί η Κύπρος και κατ’ επέκταση ο πλανήτης γη. Οι δώδεκα πράξεις του έργου – από τη λήξη του Β’ Βαλκανικού Πολέμου (1913) ως το 2020 – κλείνουν με ένα διήγημα για το πώς θα μπορούσαν να εξελιχθούν τα πράγματα στην Κύπρο μέχρι το 2050. Με αυτό ο Συμεού δηλώνει αισιοδοξία ή πίστη ότι στον απώτερο εκείνο χρόνο θα υπάρχει κάθαρση.
Πόσο θαρραλέο ένα τέτοιο περιπετειώδες ταξίδι προ μια Ιθάκη αξιών, μεσούσης θυέλλης!
Δρ Ιωσήφ Σ. Ιωσηφίδης
Πρόεδρος Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου
Αντιπρόεδρος Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
Ο Ανδρέας Δ. Συμεού γεννήθηκε το 1948 στην Πάφο της Κύπρου, όπου εξακολουθεί να ζει. Σπούδασε νομικά στο Λονδίνο και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου. Υπηρέτησε για σαράντα χρόνια στη δημόσια υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Από τον Απρίλιο του 2008 μέχρι τον Αύγουστο του 2015 διετέλεσε επικεφαλής ή μέλος της ελληνοκυπριακής ομάδας εργασίας στο κεφάλαιο των περιουσιών στις συνομιλίες που διεξήχθησαν για επίλυση του Κυπριακού. Από τον Φεβρουάριο του 2012 είναι επισκέπτης λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις της Πάφου. Έχουν κυκλοφορήσει ένα βιβλίο του νομικού περιεχομένου (“Η προστασία της ιδιοκτησίας και η αναγκαστική απαλλοτρίωση της στην Κύπρο”), δύο με θέμα το κυπριακό (“The property issue in the Cyprus problem: A technocratic approach” και «Κυπριακό ώρα μηδέν: Το αγκάθι του περιουσιακού») και ένα μυθιστόρημα φαντασίας (“Οι τρεις ζωές του Αντάρτη”). Με το νέο του μυθιστόρημα «Νήσος τις ην» επιχειρεί, μέσα από δώδεκα φανταστικές “πράξεις”, να ιστορήσει ένα σύγχρονο πραγματικό δράμα, αυτό της Κύπρου, το οποίο κατέληξε στο μοίρασμα του νησιού σε δυο κομμάτια και να αναζητήσει, με τον φακό της κριτικής και το νυστέρι της αυτοκριτικής ολόκληρη την αλήθεια για τα αίτια και τους υπαιτίους του δράματος.
