«ΦΡΑΣΕΙΣ ΚΥΠΡΙΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ: ΜΝΗΜΗ – ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ – ΔΡΑΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ» του Ιωσήφ Σ. Ιωσηφίδη

Χαιρετισμός Προέδρου του Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου

«Το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν», αποδίδεται στον Χίλωνα τον Λακεδαιμόνιο, έναν απ’ τους Επτά Σοφούς της Αρχαίας Ελλάδας του οποίου σώζονται μερικά πολύ σημαντικά και βαθυστόχαστα γνωμικά. Συχνότατα η διδασκαλία των (επτά) σοφών εκφράζεται με αποφθέγματα ή «εις βραχέα ρήματα», τον οποίο τρόπο ο Πλάτων τον χαρακτηρίζει ως «βραχυλογία (τις) Λακωνική». Από τον καιρό του Χίλωνα επικράτησε ο τρόπος της σοφής βραχυλογίας με «χιλώνειο επιγραμματικό τρόπο» π.χ. «γνώθι σαυτόν», «μηδέν άγαν» κ.ά. Η ποίηση, απ’ την άλλη, διακρίνεται για την οικονομία του λόγου της. Βέβαια κάθε ποίημα φτάνει σε μια κορύφωση ή έχει φράσεις πολύ φωτεινές που ενδυναμώνουν τον στίχο. Αν απομονωθούν, ίσως να μην αντιπροσωπεύουν το κεντρικό μήνυμα του ποιήματος. Όμως μένουν -όπως ένα γνωμικό- στη μνήμη του αναγνώστη· τον προσκαλούν να διαβάσει όλο το ποίημα π.χ. η φράση «η ελευθερία, απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά».

Ο Σύνδεσμος Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου/ ΣΠΕΚ με το ηλεκτρονικό αυτό βιβλίο (e-book) με 130 φράσεις από ποιήματα 130 Κυπρίων (εκ των οποίων 3 του μεσαίωνα και λίγοι Κύπριοι Απόδημοι) επιχειρεί να φωτογραφίσει την τριλογία Μνήμη-Συνείδηση-Δράμα της Κύπρου. Τρεις λέξεις άξονες για τη μάχη της μεγαλονήσου να διατηρήσει τον ελληνικό πολιτισμό της, τις αξίες, όπως η ελευθερία, η δικαιοσύνη κ.ά., να ορθώνει γενναία, με πείσμα και αξιοπρέπεια το ανάστημα όρθιο απέναντι στους τόσους κατακτητές. Είναι κατάθεση Μνήμης, αφού χωρίς Μνήμη δεν έχουμε πατρίδα αλλά γη… για συναλλαγές! Ο Δρ Ιωσήφ Σ. Ιωσηφίδης, Πρόεδρος της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου / ΕΛΚ και Αντιπρόεδρος του ΣΠΕΚ, έχει ανθολογήσει εξαίρετες φράσεις και μας δίνεται η ευκαιρία, μέσα σε απίστευτα σύντομο χρόνο, να διαβάσουμε και τις 130 φράσεις, να συλλάβουμε το μέγεθος και το βάθος ενός αγωνιζόμενου λαού με τις ματιές πολλών ποιητών οδηγών. Η Ανθολόγηση αυτή πιστεύω θα καλωσοριστεί ευρέως, σε Ελλάδα, Κύπρο και Διασπορά. Οι Φράσεις του πρώτου αυτού Ανθολογίου θα μεταδίδονται κατά καιρούς και από το WEB RademoTV «Solomos» του Συνδέσμου μας. Στο μέλλον θα ακολουθήσουν και άλλα Ανθολόγια με Φράσεις Ελλήνων ποιητών που θα εστιάζουν σε θεματολόγια-οδηγούς για νέες γενεές. Κλείνω με φράση του εθνικού ποιητή της Κύπρου Βασίλη Μιχαηλίδη και Καλή Ανάγνωση:

Το νύν (υνί), ανταν να τρώ ‘την γην, τρώει την γην θαρκέται (νομίζει),/
μα πάντα τζιείνον τρώεται τζιαι τζιείνον καταλιέται (φθείρεται, λιώνει).

Σίσσυ Σιγιουλτζή – Ρουκά
Πρόεδρος Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου

Εισαγωγή από τον Πρόεδρο της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου

Θυμάμαι ο πατέρας μου με ασκούσε μικρό να γνωρίζω γνωμικά αρχαίων σοφών και να τα εφαρμόζω ως οδηγούς στη ζωή («Ο τολμών νικά», «Αγαθά κόποις κτώνται κ.ά.). Στην μακρόχρονη ενασχόληση μου με την ποίηση διαπίστωσα ότι αρκετοί από τους ποιητές, εκτός απ’ τον λυρισμό και τις μανιέρες, ενέθεταν στον στίχο, ως την κορύφωσή του, και κάποιο φιλοσοφικό στοχασμό, για να διδάξουν έμμεσα ή να δείξουν καλές διαδρομές π.χ. όπως γράφει ο Καβάφης: «Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε. Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα, ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν». Όπως φαίνεται, η φιλοσοφία κι η ποίηση είναι γειτόνισσες! Χαρακτηριστικά της ποίησης είναι η οικονομία του λόγου και το ταξίδι στη εσωτερική Ιθάκη. Έτσι συμβαίνει και με τον φιλοσοφικό λόγο! Με την Ανθολογία αυτή, «Φράσεις Κυπρίων Ποιητών: Μνήμη-Συνείδηση-Δράμα της Κύπρου», έχω επιλέξει 130 φράσεις 130 Κυπρίων ποιητών οι οποίες, ως επιγράμματα με γνωμική μορφή, συνθέτουν την όλη εικόνα του αγώνα των Κυπρίων, απ’ τον Μεσαίωνα ως σήμερα, να διατηρήσουν τον ελληνικό πολιτισμό και να συνεχίζουν να υποστηρίζουν τις αξίες (ελευθερία, δικαιοσύνη, σύνεση, γενναιότητα κ.ά.) ώστε θαρρετά και με περισσή αξιοπρέπεια ν’ αντιμετωπίζουν κατακτητές, τα δεινά των εποχών, το δράμα, το τραύμα.

Η Κύπρος και η Ελλάδα κατέχουν ένα κοινό προνόμιο: μια πολύ ισχυρή πολιτιστική κληρονομιά· οι δε ποιητές είναι οι πιστοί προασπιστές. Δεν είναι και δεν πρέπει να είναι δειλοί, γιατί οι δειλοί πεθαίνουν κάθε μέρα, ενώ ο γενναίος μια φορά, και η Ιδέα του ποτέ. Η ανθολόγηση ήταν επίπονη, αλλά με ανταμείβει, γιατί το αποτέλεσμα είναι χρήσιμο για την υπόθεση της Μνήμης, χωρίς την οποία δεν νοείται πατρίδα και χάνονται κατακτήσεις. Στα όσα μου έλεγε ο πατέρας μου, έρχονται άλλοι ομότεχνοί μου να μου προσθέσουν ρήσεις, με τη δική τους φλόγα, με τη δική τους έμπνευση για επιβίωση και δικαίωση του τόπου και των επόμενων γενεών – ένας ακόμη ευγενής στόχος των ποιητών με ευθύνη. Όπως είναι γνωστό, η κάθε ανθολόγηση είναι υποκειμενική· σίγουρα ένας θα μου έλεγε: «μα υπάρχουν κι άλλοι νέοι ποιητές, ν’ ακουστούν». Βεβαίως! Κι αυτό είναι ελπιδοφόρο, το ό,τι νέοι ποιητές παίρνουν τη δάδα. Γίνεται μια καλή αρχή και δεν παραλείπεται κανείς απ’ τους κλασικούς (φωνάζουν απ’ το χτες), ενώ στο μέλλον θ’ ακουστούν κι άλλες φωνές. Ευχαριστώ τον Σύνδεσμο Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου/ ΣΠΕΚ γιατί μου εμπιστεύθηκε ένα τέτοιο απαιτητικό έργο, που πιστεύω θα γράψει μια πρωτότυπη μικρή ιστορία. Καλή ανάγνωση! Η Ανθολογία κρύβει γενναίες πράξεις και στάσεις ζωής για κάθε ελληνόφωνα. Κρύβονται πολιτιστικοί θησαυροί στον βυθό της θάλασσας, γράφει ο Παντελής Μηχανικός:

Μα πού θα με πάτε, πού θα με βυθίσετε;
– Ο βυθός του πόνου, ο βυθός της δικής μου θάλασσας
είναι γιομάτος μαργαριτάρια και πολύτιμες πέτρες.

Δρ Ιωσήφ Σ. Ιωσηφίδης
Πρόεδρος Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου
Αντιπρόεδρος Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου