ΑΠΟ ΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ
Είναι πραγματική αγαλλίαση να διαβάζεις τον Ανδρέα Ονουφρίου, τον πεζογράφο με το ύφος, το ήθος, την ανθρωπιά, αλλά και το καθάριο βλέμμα, που η προβληματική όρασή του δεν μειώνει, αντιθέτως, εσωτερικεύεται και το ενισχύει, το επενδύει με το φως του ήλιου και της ψυχής. Αν επιπλέον ένας συγγραφέας έχει υποστεί τις δοκιμασίες ενός συγκαλυμμένου εμφυλίου, τότε κάθε λέξη του τείνει να ενταχθεί στο λογοτεχνικό είδος της επικής γραφής.
Και είναι ακόμη μεγαλύτερη χαρά να γράφεις για τον συγγραφέα, να βάζεις σε δικές σου λέξεις την ήρεμη, ελπιδοφόρα αντιμετώπιση της μισαλλοδοξίας στα μυθιστορήματά του. Να εκφράζεις το θαυμασμό σου και να νιώθεις ότι αυτό το βιβλίο πρέπει να διαβαστεί από όλους.
Και όλα αυτά γιατί ο εξαιρετικός πεζογράφος Ανδρέας Ονουφρίου γράφει με πηγαίο ταλέντο και πάθος για την ηθική τύφλωση των φανατικών, που δεν διστάζουν να εξοντώσουν έναν αντίπαλο, ακόμη και τα ίδια τα παιδιά τους, αν τολμήσουν να διαφωνήσουν.
Την ανθρωπιά εκπροσωπούν πολλοί νέοι, ανάμεσά τους και η κόρη τού κύριου εκφραστή της βαρβαρότητας στο μύθο του βιβλίου. Τον κοιτά, χωρίς να διστάζει, χωρίς να φοβάται τις παράλογες αντιδράσεις που συνοδεύουν συνήθως το φανατισμό:
Τούτη τη φορά η φωνή της Μάλβως ήταν επιτακτική. Ήρθε και στάθηκε μπροστά του αποφασιστική. Μα ποια είναι αυτή η πανύψηλη γυναίκα; Δεν είναι, μήπως, εκείνο το χαριτωμένο κοριτσάκι που τριβότανε, κάποτε, πάνω του όλο νάζι και του ζητούσε χάρες; Πότε ψήλωσε τόσο και δεν το πήρε είδηση; Και τι είναι τούτη η φλόγα που άστραφτε μέσα στα μάτια της και τον διαπερνούσε σαν ένα άλλο σπαθί;
Σύμβολο της Κύπρου το «χαριτωμένο κοριτσάκι», που το δίκαιο και η αληθινή αγάπη μεταμόρφωσαν σε «πανύψηλη γυναίκα». Και μαζί της, το νησί τής θεάς της ομορφιάς και του έρωτα παραμένει όρθιο, αγέρωχο.
Ζωή Σαμαρά
Ομότιμη Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Θεωρίας της Λογοτεχνίας και του Θεάτρου
Χαιρετισμός της Προέδρου του Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου
Είναι προνόμιο και τιμή μου που απευθύνω χαιρετισμό για την έκδοση του ανά χείρας μυθιστορήματος με τίτλο ««Φυλλορρόημα την άνοιξη» του Ανδρέα Ονουφρίου, του κορυφαίου μυθιστοριογράφου της Κύπρου, και του ελληνόφωνου χώρου ευρύτερα. Το «Βραβείο Λογοτέχνη για το Σύνολο του Έργου του» για το 2020, που του απένειμε ο Σύνδεσμος Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου, και προβλήθηκε έντονα σε Ελλάδα, Κύπρο, Διασπορά δικαίωσε τον συγγραφέα και δημιουργεί χαρά στη μεγάλη οικογένεια του Συνδέσμου μας. Τους άριστους εργάτες των Γραμμάτων οφείλουμε εν τέλει και επάξια να τιμούμε.
Επιπρόσθετα, τιμή για τον Σύνδεσμό μας είναι και το γεγονός ότι κατορθώνουμε να εκδώσουμε ένα από τα αδημοσίευτα έργα του Ανδρέα Ονουφρίου. Είναι σημαντικό, όπως όλα τα προηγούμενα που είχε εκδώσει. Ένα έργο που παρέμενε για χρόνια στο συρτάρι. Ένα έργο που στις σελίδες του ο αναγνώστης ζει έντονα τις τραγικές περιπέτειες της Κύπρου που ακόμα σημαδεύουν τη ζωή του νησιού. Ένα έργο που με δεξιοτεχνία πλέκει τον μύθο με την πραγματικότητα, με ολόχρωμα αισθήματα, με ιδέες και σκέψεις που αλλού προφητεύουν, αλλού στηρίζουν τον αγώνα του ανθρώπου να συνεχίζει να μάχεται. Ο Ανδρέας Ονουφρίου είναι η λογοτεχνική απεικόνιση της πολύπαθης Κύπρου.
Στο έργο του, εκτός από την τέλεια πλοκή, την άψογη ψυχογραφία των ηρώων του, το παιγνίδι με τον σκηνικό χώρο και τον καλπάζοντα χρόνο (παρελθόν-παρόν-μέλλον) σε μια διαπάλη απόγνωσης και ελπίδας, πρέπει να υπογραμμίσω και το εξής μέγα χάρισμα του Ανδρέα Ονουφρίου, που δύσκολα απαντάται σε συγγραφείς της εποχής μας: Δεν καταφέρεται εναντίον κανενός από τις πλευρές των Κυπρίων που αντιπαρατίθενται, ως προς το «τις πταίει» για το πραξικόπημα στην Κύπρο και για την τουρκική εισβολή. Παραθέτει γεγονότα και επιχειρήματα της κάθε πλευράς και αφήνει τον αναγνώστη να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Ιστορικός αλλά με λογοτεχνικό, όχι στεγνό, λόγο, ο Ανδρέας Ονουφρίου μας δίνει την ανθρώπινη διάσταση της ιστορίας, με μικρές επιμέρους ιστορίες προσώπων και ομάδων. Πέρα από τη διδαχή και μαγεία του μυθιστορήματος «Φυλλορρόημα την άνοιξη», γράφει με ειλικρίνεια, ανεξικακία, γλαφυρή αμεσότητα και ερωτισμό.
Τον συγχαίρω για τη δεξιότεχνη γραφή του, που είναι μεστή, πλούσια, ευρηματική και χαρίζει κάλλος στην εξιστόρηση. Τον συγχαίρω για τις αρχές της Δημοκρατίας και της Δικαιοσύνης που κρατά τη φλόγα τους άσβεστη, και επιβεβαιοί ότι είναι Έλλην αγνός.
Συμφωνώ και επαυξάνω τα όσα έγραψε κριτικά ο λογοτέχνης – Πρέσβης της Κύπρου στην Αθήνα Νίκος Κρανιδιώτης πριν από 30 χρόνια, ότι «Πρέπει να το διαβάσουν (το έργο του Ονουφρίου «Η Γη που μας εγέννησε») όλοι οι Κύπριοι και όλοι, γενικά οι Έλληνες, για να δουν – πέρα από την ιστορία – την ανθρώπινη πτυχή του προβλήματος και τα γνήσια δημοκρατικά αισθήματα». Αυτό, σήμερα, θα ίσχυε για όλα τα έργα του!
Σίσσυ Σιγιουλτζή Ρουκά
Πρόεδρος Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου
ΕΡΓΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΑΝΔΡΕΑ ΟΝΟΥΦΡΙΟΥ
Ο Ανδρέας Ονουφρίου γεννήθηκε στην Αμμόχωστο της Κύπρου, τέλειωσε το Εμπορικό Λύκειο και εργάστηκε στο Συμβούλιο Υδρεύσεως Αμμοχώστου. Με την πεζογραφία ασχολείται από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου και διηγήματά του δημοσιεύτηκαν, κατά καιρούς, σε εφημερίδες και περιοδικά της Κύπρου, της Ελλάδας και του εξωτερικού. Μεταδόθηκαν επίσης από ραδιοφωνικούς σταθμούς της Κύπρου και της Ελλάδας. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και Γενικός Γραμματέας του Παγκύπριου Καλλιτεχνικού και Λογοτεχνικού Ομίλου Νέων από την ίδρυσή του ως τη διάλυσή του από την τουρκική εισβολή του 1974.
Άρχισε να εκδίδει έργα από το 1975. Πρόσφυγας στην ίδια την πατρίδα του, έζησε με την Ελληνίδα σύζυγό του ένα τραγικό οδοιπορικό για να καταλήξουν στην Αθήνα κατεστραμμένοι και να επιστρέψουν στην Κύπρο ενδεείς. Η μερική απώλεια όρασης από τα παιδικά του χρόνια, καθώς έχει μία σπάνια πάθηση λεύκανσης, τύπου Αλπίνο, ουδέποτε στάθηκε εμπόδιο στη ζωή του, τόσο στα καθήκοντα, τις υποχρεώσεις, όσο και στη μεγάλη του αγάπη, τη συγγραφή. Απεναντίας, ο ίδιος απέδειξε απροσμέτρητο σθένος κι ακλόνητος βάδισε προς το όραμά του να γράφει για την Κύπρο.
Από το 1976 είναι μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών. Το 1975 εκδίδεται με χρηματοδότηση φίλων από τον Εκδοτικό Οίκο ΙΩΛΚΟΣ η νουβέλα του Οι ώρες του χαμού, που εξαντλείται σε δύο μήνες και χαρακτηρίζεται best seller. Στα κρατικά βραβεία της Κύπρου, τη χρονιά εκείνη, παίρνει έπαινο.
Διηγήματά του μεταφράστηκαν και ανθολογήθηκαν σε σχετικές εκδόσεις, στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ρωσικά, ουγγρικά, κινέζικα και αλβανικά. Κείμενά του ανθολογήθηκαν στο Αναγνωστικό Ανθολόγιο για τα Δημοτικά της Κύπρου, στη Σχολική Θεματοθήκη του Δ. Γιάκου, στη “Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας” του Χάρη Πάτση και άλλα πολλά. Το διήγημά του “Σαν μιλάνε τα γράμματα” γυρίστηκε σε ταινία μικρού μήκους από τον Ευάγγελο Χατζηκυριάκο και μεταδόθηκε από την τηλεόραση του ΡΙΚ και σε διάφορα διεθνή φεστιβάλ.
Από το 1967 έχει βραβευτεί σε σχετικούς διαγωνισμούς στην Κύπρο και το εξωτερικό αρκετές φορές, ανάμεσά τους, από τον Ελληνικό Πνευματικό Όμιλο Κύπρου, την Ένωση Νέων Ελλήνων Λογοτεχνών, την Ηπειρωτική Εστία, τον Σύνδεσμο Φιλίας Θεσσαλονίκης-Κύπρου κ.ά.. Το 1998 τιμήθηκε για την προσφορά του από την Πνευματική Ολυμπιάδα Αθηνών και το 2006 από τον Δήμο Αμμοχώστου. Τον Οκτώβρη του 2018 τιμήθηκε και από τον Δήμο Βέλου Βόχας. Το 2015 κερδίζει το βραβείο “Μάρκος Αυγέρης” για το μυθιστόρημά του Η μάντρα. Υπήρξε για χρόνια συνεργάτης στο Α’ Πρόγραμμα του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου. Είναι νυμφευμένος με την Ντίνα Ψαρρού από το Δερβένι Κορινθίας και είναι από το 1974, πρόσφυγας στην ίδια του την πατρίδα. Το 2020 τιμήθηκε από τον Σύνδεσμο Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου ΣΠΕΚ με το «Βραβείο Λογοτέχνη για το Σύνολο του Έργου του 2020».
Έργα του Α. Ονουφρίου και Διακρίσεις
ΠΡΟΘΑΛΑΜΟΙ
Διηγήματα, 1972
ΟΙ ΩΡΕΣ ΤΟΥ ΧΑΜΟΥ
Νουβέλα, 1975.
Απέσπασε Έπαινο στα κρατικά βραβεία Κύπρου.
ΚΡΑΥΓΕΣ ΣΤ’ ΑΦΤΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Διηγήματα, 1977. Απέσπασε Έπαινο στα κρατικά βραβεία Κύπρου.
ΤΟΥ 35ου ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΥ
Διηγήματα, Λεμεσός 1983
ΔΙΠΛΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ
Διηγήματα – Νουβέλα, 1987.
Η ΓΗ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΓΕΝΝΗΣΕ
Ιστορικό μυθιστόρημα. Α’ έκδοση και Β ΄έκδοση 2007.
ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ
Διηγήματα, 1996
ΤΟ ΣΩΣΙΒΙΟ
Μυθιστόρημα, 2006.
Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ ΛΥΚΑΙΝΑΣ
Μυθιστόρημα, 2009.
ΒΑΖΟ ΜΕ ΑΓΚΑΘΙΑ
Μυθιστόρημα, 2010.
Η ΜΑΝΤΡΑ
Μυθιστόρημα, 2012, τιμήθηκε με το Βραβείο «Μάρκου Αυγέρη», από την Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών, Αθήνα, ως το καλύτερο μυθιστόρημα της περιόδου 2012- 13.
ΤΑΞΙΔΙ ΕΝΤΟΣ
Νουβέλα, 2016. Τιμήθηκε με το Α ΄Βραβείο νουβέλας από το «Καφενείο των Ιδεών», Ελλάδα.
ΛΕΥΚΑ ΚΑΙ ΜΑΥΡΑ ΑΡΠΑΚΤΙΚΑ
Μυθιστόρημα, 2019
