«Είναι εκπληκτικό να ßλέπεις πόσο στηριζόμαστε ακόμη στην Ελληνική, για να μιλήσουμε για οντότητες και γεγονότα που ßρίσκονται στην καρδιά της σύγχρονης ζωής.» David Crystal, Άγγλος καθηγητής, συγγραφέας της εγκυκλοπαίδειας του Cambridge
Πολλά θα μπορούσε να γράψει κανείς για την σημαντικότητα της ελληνικής γλώσσας, το πόσο έχει επηρεάσει τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, ή για τη χρήση της μέχρι και σήμερα σε δεκάδες επιστήμες. Θα μπορούσε να γίνει αναφορά στην ιστορία της, τον πλούτο της, την ακρίβειά της, τη μελωδικότητά της και την μεγάλη ποικιλία λέξεων για την έκφραση των συναισθημάτων. Πριν αναφερθούμε όμως σε αυτά, ίσως είναι προτιμότερο να δούμε τα λόγια μιας νεαρής Ουκρανής, της Μαρίνα Ντμιτρουσένκο, η οποία αναλύει τους λόγους που την οδήγησαν να μάθει την ελληνική γλώσσα και περιγράφει την σχέση της μαζί της.
«Μη με ρωτάτε πώς μια μαθηματικός αποφάσισε να γίνει μεταφράστρια της ελληνικής γλώσσας. Δεν έχω την απάντηση και μάλλον δεν πρόκειται να τη βρω ποτέ. Θυμάμαι ότι τότε κάποιος μου είπε: κάνεις λάθος, παρόλο που είναι μια δύσκολη γλώσσα, είναι σπάνια και, αν τυχόν καταφέρεις να τη μάθεις, δεν θα μπορέσεις εύκολα να βρεις δουλειά. Ακουγόταν σαν πρόκληση. Δε σας κρύβω, ήταν το πρώτο και καλύτερο λάθος που είχα διαπράξει στη ζωή μου. Ήδη αγάπησα την ελληνική γλώσσα από το πρώτο μάθημα. Την αγάπησα για την ψυχή της, τον πλούτο της, για την ομορφιά και την εκφραστικότητά της. Και ξέρετε κάτι; Ανακάλυψα πως μόνον οι άνθρωποι με εκλεκτό γούστο μπαίνουν στη διαδικασία να μάθουν μια τόσο μοναδική ξένη γλώσσα, όπως είναι τα ελληνικά, μια γλώσσα, βαθιά σαν θάλασσα που σε καλεί να μπεις στα βαθιά νερά της. Και μπαίνεις, και μαθαίνεις να κολυμπάς μέσα στα κύματα. Μαζί με τη γλώσσα αγάπησα και τους ανθρώπους».
Πρόκειται για λίγα από τα λόγια της νέας κοπέλας από το Κίεβο που βρέθηκε στην Ελλάδα το 2018, φιλοξενούμενη από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, και μίλησε στη Βουλή στο πλαίσιο του προγράμματος Θερινών Ελληνικών Σπουδών του πανεπιστημίου. Είναι λόγια ψυχής τα οποία αναδεικνύουν μια σχέση μοναδική, μεταξύ μαθήτριας και γλώσσας. Βέβαια κάθε μαθητής και μαθήτρια έχει διαφορετική σχέση με την ελληνική γλώσσα αλλά και διαφορετική πιθανώς αφετηρία. Ας συνεχίσουμε λοιπόν την εξερεύνηση της ελληνικής γλώσσας, προσεγγίζοντας μερικά στοιχεία σχετικά με αυτήν, που θα μας βοηθήσουν ίσως να την κατανοήσουμε περισσότερο και γιατί όχι και να την αγαπήσουμε.
Η ελληνική γλώσσα έχει αδιάλειπτη συνέχεια και εξέλιξη, στον ίδιο γεωγραφικό χώρο για περίπου 3.500 χρόνια. Φυσικά η νέα ελληνική γλώσσα είναι η εξέλιξη της αρχαίας ελληνικής η οποία στο διάβα των αιώνων υπέστη αλλαγές και επηρεάστηκε από άλλες γλώσσες όπως γίνεται με όλες τις γλώσσες οι οποίες δρουν ως ζωντανοί οργανισμοί και δεν μένουν στατικές.
Ακόμη, η ελληνική γλώσσα έχει εκφράσει έναν μεγάλο πολιτισμό, ο οποίος διαμόρφωσε έννοιες και λέξεις οι οποίες αποτέλεσαν τη βάση του δυτικού πολιτισμού. Είναι γνωστή η συμβολή της ελληνικής γλώσσας σε έννοιες και τομείς όπως η δημοκρατία, η φιλοσοφία, οι τέχνες το θέατρο, οι επιστήμες και οι ολυμπιακοί αγώνες. Πιο συγκεκριμένα, στον τομέα των επιστημών είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι η ελληνική γλώσσα αποτελεί τη γλώσσα πολλών ορολογιών για παράδειγμα στην Ιατρική, τα μαθηματική, την Χημεία, τη Γεωλογία και φυσικά τη Φιλολογία.
Τα παραπάνω στοιχεία σίγουρα μας βοηθούν να καταλάβουμε καλύτερα την ελληνική γλώσσα η οποία συνεχίζει το ταξίδι της στο σήμερα εντός και εκτός Ελλάδας. Για να αγαπήσει όμως κανείς την ελληνική γλώσσα πρέπει να την γνωρίσει σε βάθος. Να γνωρίσει πάνω απ’ όλα τους συγγραφείς που μελέτησαν και έγραψαν στη γλώσσα αυτή. Να ακούσει την γλώσσα μέσα από την ελληνική μουσική στα διάφορα είδη της. Να μιλήσει με τους ανθρώπους αυτής της χώρας, στις πόλεις, στα χωριά, στην ηπειρωτική χώρα, στα νησιά, να ακούσει ο ίδιος και να διαπιστώσει τις διαφορές στην προφορά, την μελωδικότητα αλλά και να γνωρίσει διάφορες διαλέκτους.
Πριν λοιπόν ξεκινήσει κανείς τη σχέση του με την ελληνική γλώσσα ας προσπαθήσει να μάθει για αυτήν και φυσικά να απαντήσει γιατί θέλει να τη μάθει. Είναι βασικό στοιχείο που θα δώσει την αντίστοιχη ενέργεια και ώθηση για να ξεκινήσει κάποιος αυτό το ταξίδι. Προϋποθέτει ειλικρίνεια έτσι ώστε και η γλώσσα να είναι ειλικρινής απέναντι μας. Τέλος, να θυμόμαστε ότι η γλώσσα είναι πρώτα απ’ όλα ένας τρόπος σκέψης. Άρα, μαθαίνοντας ελληνικά μαθαίνουμε ένα διαφορετικό τρόπο σκέψης και κατά συνέπεια και την κουλτούρα ενός ολόκληρου λαού.
Μιχαήλ Συμεωνίδης
2023
